Netflix-hit 'Baby reindeer' brengt stalking-verhaal met nuance en medelijden: "Er is een flinterdunne lijn tussen slachtoffer en pleger"

Er is geen ontsnappen aan de nieuwste Netflix-hit ‘Baby reindeer’. In 7 afleveringen vertelt de serie het verhaal van barman en comedian Donny Dunn. Wanneer hij op een avond nietsvermoedend een vrouw trakteert op een kopje thee, is het hek van de dam en wordt hij het slachtoffer van jarenlange stalking door de vrouw in kwestie, Martha. Frequente barbezoekjes monden al snel uit in 41.071 e-mails, 744 tweets en 350 uur aan voicemails.

Bekijk: in ‘Baby reindeer’ wordt het verhaal van Donny Dunn en zijn stalker Martha uiteengezet

Dat verhaal is niet uit de lucht gegrepen, maar geïnspireerd door waargebeurde feiten. Meer nog: acteur en comedian Richard Gadd, de man waar het verhaal op gebaseerd is, vertolkt zichzelf in de vorm van Donny Dunn in de serie.

Van kop thee tot klopjacht

De reeks deed al veel stof opwaaien. Niet alleen door de confronterende inhoud, het waarheidsgehalte en de vertolking door slachtoffer Gadd, maar ook omdat de serie steeds meer doorsijpelt in het echte leven. Op TikTok en andere socialemediaplatformen gingen speurneuzen massaal op zoek naar de ware identiteit van ‘Martha’. Ook andere personages moesten eraan geloven.

Onder andere in de ‘This Morning’-show en op zijn Instagrampagina riep Gadd fans van de serie op om die zoekochten te staken.

Toch blijven beschuldigingen opduiken. Ondertussen beweert een vrouw, die claimt de 'echte' Martha te zijn, in de Britse krant The Daily Mail dat ze zélf het slachtoffer is van Gadd, en niet andersom. Zo blijft de bal aan het rollen.

Weerspiegelde realiteit

Karen Casier van het Veilig Huis Rivierenland is net als velen fan van ‘Baby reindeer’. Zij helpt zowel slachtoffers als plegers van stalking. “Ik kon niet stoppen met kijken", zegt ze in ‘Nieuwe feiten’ op Radio 1. "Het is heftig, maar ik kijk er misschien ook wel met andere ogen naar. Toen ik de reeks bekeek, zag ik gans onze werking weerspiegeld."

Dat begint al bij het geslacht van het slachtoffer. “De man in kwestie is het slachtoffer, wat minder vaak voorkomt. Maar ook bij ons zijn we in 2020 gestart met een lotgenotengroep voor mannelijke slachtoffers van partnergeweld.” Dat moet een bestaand gebrek opvullen. “Mannelijke slachtoffers hoor je minder. Voor hen is de drempel heel hoog om naar de politie of hulpverlening te stappen.”

Wat daarnaast ook mooi aan bod komt, is de interdisciplinaire manier waarop stalking benaderd kan worden. "We hebben politie en justitie, maar ook hulpverlening nodig." Die stappen worden volgens haar mooi in beeld gebracht. "De reeks begint bij de politie-aangifte: dat is het moment dat het hoofdpersonage doorheeft dat het om strafbare zaken gaat."

Nuance en medelijden

Casier betreurt de manier waarop die online 'speurneuzen' met de serie, en dus ook slachtoffer en pleger, omgaan. "Martha wordt gedemoniseerd en neergezet als een vreselijke vrouw die hem duizenden e-mails stuurt en hem lastigvalt. Dat is de pleger, de typische slechterik. Hij is het typische slachtoffer."

"Dat is écht niet de bedoeling van deze reeks. Het wil juist aantonen dat er ook een slachtoffer in de pleger schuilt. Maar wat doen de mensen? De pleger juist heel hard demoniseren. Dat is bijzonder jammer", klinkt het.

De serie brengt volgens haar juist een gelaagd en genuanceerd verhaal. Daarbij voelt de gestalkte ook medelijden voor de stalker. "Dat zien we vaak in onze dagelijkse dossiers", zegt Casier, "slachtoffers vragen vaak om hun partner of pleger te helpen." Dat vormt dan ook expliciet het startpunt van de serie: Donny die naar de politie stapt en smeekt om Martha te helpen.

"Ik hoop dat mensen dat beeld wat loslaten van de slechte dader, het monster, en ‘ocharme’ het slachtoffer", zegt Casier. "Het is zeker en vast erg voor het slachtoffer, maar het draait om dynamiek." Wat doet zij met hem, maar ook wat doet hij met haar? "Er is een flinterdunne lijn tussen slachtoffer en pleger. Want wie is wie hier, in deze reeks?" 

Bron: vrtnws.be en 'Nieuwe feiten'