Op 12 april 1961 maakte de Russische kosmonaut Joeri Gagarin in de Vostok 1 zijn roemruchte vlucht rond de aarde. De bemande ruimtevaart wordt deze maand dus 50 jaar, en se voorspellen dat dit niet het laatste is wat u daar over zal vernemen.
Gagarin mocht trouwens van geluk spreken dat zijn ouders hem de oerrussiche voornaam Joeri gaven. In eerste instantie was namelijke ene German Titov voor de pioniersvlucht geselecteerd. Maar de sovjetautoriteiten vonden dat de naam 'German' verkeerde associaties opriep.
Naar aanleiding van de 50ste verjaardag van die '108 minuten die de wereld veranderden' verschijnen er uiteraard nogal wat boeken en artikels. Ook kritische. Zo vraagt de Britse professor moderne geschiedenis Gerard De Groot zich af of Gagarins vlucht de mensheid ook iets nuttigs gebracht heeft.
Volgens De Groot had 'space' gewoon een 'face' nodig en ging de rol van de eerst kosmonout niet veel verder. Hij hoefde amper op een knopje te drukken. Een klein pionnetje in de koude oorlog waarin de Sovjets er keer op keer in slaagden om de technologisch superieure Amerikanen de loef af te steken. "Enkel en alleen maar omdat de Russen slecht waren in het ontwikkelen van atoomwapens"
In het boek '108 Minutes That Changed the World' onthult de Russische journalist Anton Pervushin een aantal leugens die de USSR destijds verspreidde rond die eerste bemande vlucht. Het moest immers een foutloze triomf zijn van het communisme. Zo situeerden de autoriteiten Gagarins landingsplaats zo'n 300 km bezijden de waarheid. Het ontvangscommitee stond uiteraard wel op de plek waar Gagarin had moeten landen.
De sovjets logen trouwens ook over de landingswijze, en daar hadden ze hun redenen voor. Gagarin werd met een schietstoel uit de Vostok gecatapulteerd en landde met een parachute. Dat strookte niet met de voorwaarden om de vlucht als een officieel record te homologeren.
