50e nationale vrouwendag: "De uitdagingen blijven dezelfde, vrouwen nog altijd in een hoekje geduwd"

In Leuven wordt vandaag de 50 nationale vrouwendag georganiseerd. De eerste editie vond plaats op 11 november 1972 in het congrescentrum Passage 44 in Brussel. Het was een groot succes, duizenden deelnemers daagden op. Ze konden onder meer luisteren naar bekende buitenlandse activistes zoals Simone de Beauvoir en Germaine Greer. De Beauvoir is er trouwens de reden van dat de nationale vrouwendag bij ons op 11 november valt, het was de enige dag waarop zij nog beschikbaar was om te komen spreken.

Biologe Marijke Colle, op dat moment 24 jaar, was erbij. "Tot op dat moment waren er geen vrouwelijke activisten als dusdanig. Vrouwen waren wel actief geworden vanuit studentenverenigingen en vakbonden, maar waren niet georganiseerd als vrouwen" blikt ze terug in 'De Ochtend'. "Vrouwen voelden zich gefrustreerd in organisaties waar ze werkten, ze werden te veel in een tweederangsrol geduwd. Om het met een cliché te zeggen, ze waren goed om sandwiches te maken en verslagen te schrijven, maar niet om grote toespraken te houden of acties te organiseren."

"Vanuit die frustratie is die dag er gekomen. Die bijeenkomst in Brussel toonde dat er een verlangen en energie was om zich als vrouwen te organiseren. Je kan die dag in Brussel als het startsein zien van het ontstaan van vrouwenbewegingen, waaronder ook een groep vrouwen die zich naar Nederlands voorbeeld de Dolle Mina's noemden."

"Het succes van de eerste vrouwendag gaf ons een boost om verder te gaan", zegt Marijke Colle. Ze sloot zich later aan bij Dolle Mina Gent.

"Verbazing maakte snel plaats voor kritiek"

Thema's als abortus en voortplanting waren in die tijd heel belangrijk, zegt Colle, maar wat ook op de voorgrond stond, was het rollenpatroon. "Wat men nu genderverschillen noemt. Vrouwen werden automatisch geacht om te zorgen voor het gezin en om zorgtaken in het algemeen op te nemen. Mannen waren intelligenter, hadden het verstand. Vrouwen konden zoiets niet. De oprichting van zelfstandige vrouwenbewegingen, zonder mannen, gaven ons het vertrouwen dat we wel dingen konden realiseren."

De oprichting van zelfstandige vrouwenbewegingen, zonder mannen, gaven ons het vertrouwen dat we dingen konden realiseren

Niet iedereen reageerde positief op die evolutie. "Verbazing maakte snel plaats voor kritiek. Vrouwen moesten maar niet zo veel complimenten maken. De Dolle Mina's werden afgeschilderd als vrouwen die mannen haten. Aan de andere kant was er ook vele sympathie bij andere vrouwen. In vakbondsmiddens kwamen er vrouwencommissies om hen meer aan het woord te laten, hen de kans te geven hun eigen eisen te stellen. De vrouwenbeweging bij ons is altijd sterk verbonden geweest met sociale eisen."

"Het rollenpatroon is er nog altijd"

Een van de grootste verwezenlijkingen vindt Colle het recht op abortus. "Na een strijd van 20 jaar kwam er in 1991 een wet. Koning Boudewijn weigerde die te ondertekenen. Maar die wet is er gekomen dankzij 20 jaar mobilisatie."

De uitdagingen van vandaag zijn te vergelijken met die van toen, vindt Colle. "Vrouwen moeten nog altijd instaan voor de centrale gezinstaken en voor de zorg voor familieleden, zowel kinderen als ouderen. Vrouwen die zelf hun gezin op de eerste plaats stellen, krijgen veel minder kansen in hun loopbaan. Dolle Mina's waren voorstander van wat we nu gelijkheidsfeminisme noemen, gelijke rechten en mogelijkheden voor vrouwen, in vergelijking met mannen. En tot nu blijkt dat de gezinsrol van de vrouwen nog altijd een centrale rol te spelen."

Vrouwen moeten nog altijd instaan voor de zorg voor familieleden. Vrouwen die zelf hun gezin op de eerste plaats stellen, krijgen veel minder kansen in hun loopbaan

"Vrouwen krijgen nog altijd minder loon door de keuzes die ze willen en soms moeten maken, omdat er te weinig collectieve voorzieningen zijn. Heel veel beroepen zijn vervrouwelijkt, zoals in de zorg. Vrouwen zijn nog altijd in een hoekje geduwd. Het rollenpatroon blijft nog altijd bestaan."

Positief is dat vrouwen een aantal dingen niet meer slikken die vroeger verzwegen werden, zegt Colle. "Denk aan #MeToo, het geweld op vrouwen, de kritiek op de mannencultuur in werk- en thuissituaties. Het is hoopgevend dat jonge vrouwen zich daar nu voor inzetten."

Beluister het gesprek met Marijke Colle via Radio 1 Select.

Bron: vrtnws en 'De Ochtend'. 

Lees ook: