De Wereld Vandaag
Academici pleiten in manifest voor duurzaam pandemiebeleid: "Tijd om het wetenschappelijk debat te verbreden"
vr 14 jan. - 6:03
"Wintermanifest voor een duurzaam pandemiebeleid", zo heet de tekst die ondertekend werd door onder anderen psychiater Dirk De Wachter, Heidi De Pauw (Child Focus), Amir Bachrouri (voorzitter Vlaamse Jeugdraad), filosoof Ignaas Devisch en epidemioloog Luc Bonneux. "We willen met deze reflectietekst niet het proces van het verleden maken. Tegelijk vergt een debat met open vizier dat we afstappen van de idee dat er geen alternatief was of is", aldus de ondertekenaars.
Volgens hen is er onder meer een gebrek aan een duurzame langetermijnvisie. Ze begrijpen naar eigen zeggen dat tijdens de eerste golf de focus lag op het "kost wat kost afremmen" van de circulatie van het virus. "Maar van dat pad zijn we vervolgens niet meer afgeraakt, hoewel de baten van deze eenzijdige aanpak op langere termijn bijzonder onzeker zijn", klinkt het.
Het manifest klaagt in dat licht aan dat de pandemie te veel aangepakt werd als een puur virologisch en epidemiologisch probleem. "Dat heeft geleid tot een oververtegenwoordiging van deze twee expertises in de COVID-raden en commissies. Andere expertises die werden betrokken, werden daarbij telkens geïnstrumentaliseerd ten behoeve van virologische en epidemiologische doeleinden", luidt het scherp.
Media
In de tekst wordt ook meer transparantie gevraagd, zowel bij de politieke besluitvorming als bij de adviserende organen, bijvoorbeeld over mogelijke belangenconflicten. En ook de media moeten volgens de ondertekenaars van het manifest dringend nadenken over hun rol.
"De media treden vaak op als versterker van irrationele angstgevoelens door individuele gevallen selectief uit te vergroten. Schijnbaar als spreekbuis van de overheid zetten ze zich vaak ook in om de maatregelen te promoten, al te vaak zonder kritische vragen te stellen", staat er te lezen.
Door aan die kritische aandachtspunten te werken, moet er een meer "open debat" komen, stellen de ondertekenaars. "Een debat dat een beleid van verbinding en respect bevordert, weg van tweedeling en polarisatie. Een debat zonder marginalisering van goed onderbouwde wetenschappelijke en maatschappelijke standpunten, ook als deze niet overeenkomen met de standpunten van beleidsmakers of aangestelde experten."
"Hoofdidee is om het in toekomst beter te doen"
“Het is zeker niet onze bedoeling om het gevoerde beleid af te breken of om kritiek te geven op specifieke individuen. We tonen heel veel begrip voor de moeilijkheden die zich in de beginfase gesteld hebben. Maar we zijn nu twee jaar verder en de vaccins zijn een jaar beschikbaar. Daarom denken we dat het nu tijd is om het wetenschappelijk gefundeerd debat te verbreden en te verdiepen”, zegt initiatiefnemer Tijl De Bie, professor Data Science (UGent).
“We willen ons niet beperken tot een gemakkelijke kritiek op het verleden”, vult Luc Bonneux aan. “Dat is zeker niet de bedoeling. Het hoofdidee is om het in de toekomst beter te doen.”
"Alles kan beter"
Vanuit het coronabeleid is al reactie gekomen op het manifest, onder meer van coronacommissaris Pedro Facon. "Alles kan beter. Niemand weet alles. Die vaststellingen moet iedereen erkennen", tweet Facon. "Maar het is makkelijker om geen fouten te maken als je er niet midden in staat." Hij roept op om samen verder te werken.
Ook de rector van de KU Leuven stelt dat alles beter kan en heeft naar eigen zeggen begrip voor de kritiek. Maar Luc Sels neemt op Twitter ook de verdediging op. Zo wordt volgens hem onderschat "hoeveel deskundigen (uit meerdere disciplines) achter de 'virologen' actief zijn en cruciale bijdragen leveren in tweede lijn".
"Adviesraden werken voornamelijk in kritieke situaties met onvolledige informatie, wanneer snelheid primeert. Dat vergelijken met geduldige nabeschouwing is niet helemaal fair", schrijft Sels.
