Advocaat Walter Damen: "Syriëstrijders terughalen zorgt voor het minste risico"

Twee tweets had Amerikaans president Donald Trump nodig om het internationale debat over de Syriëstrijders nieuw leven in te blazen. Dit weekend waarschuwde de Verenigde Staten voor de toekomst van Europese Syriëstrijders, nadat IS wordt verslagen.

Momenteel levert de alliantie van de VS en de SDF (vooral Koerdische milities) nog een laatste veldslag rond Baghouz in Syrië (zie kaart). Maar als de Amerikanen zich daarna terugtrekken uit het gebied, kunnen 800 Europese Syriëstrijders mogelijk vrijkomen uit de gevangenkampen waar ze momenteel opgesloten zijn.

Politici hebben de laatste dagen allerhande voorstellen gelanceerd. Sommigen - zoals CD&V - neigen ernaar om de Syriëstrijders terug te halen. Anderen - zoals N-VA en MR - willen dat ze in Syrië of Irak worden berecht. Daar is ook de doodstraf mogelijk. Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten pleitte gisteren in 'Terzake' voor de oprichting van een nieuwe internationale rechtbank die zich over de Syriëstrijders uitspreekt.

Rechtssysteem aanpassen

Maar volgens advocaat Walter Damen, die al veel Syriëstrijders verdedigde, zijn dat oplossingen op korte termijn. Damen pleit ervoor om de Syriëstrijders terug te halen. "Ik begrijp werkelijk niet wat het grote probleem is", zegt hij. "Iedereen die een diefstal, een overval of een moord pleegt, wordt opgespoord, teruggebracht en berecht in België. Maar als het om IS-strijders gaat, sluit men de ogen en dan is het niet meer ons probleem. Zo krijg je absolute straffeloosheid. Dat kan ik niet begrijpen", zegt Damen.

Men heeft één noemer: "IS-strijder". Daar mag je mee doen wat je wenst, zo lang ze niet terugkomen naar België. Dat zijn twee maten en twee gewichten

Damen zegt er meteen bij dat het huidige Belgische rechtssysteem niet in staat is om de Syriëstrijders correct te berechten. Ten eerste wordt de noemer "IS-strijder" op iedereen geplakt, zegt hij: "Voor welk misdrijf riskeren die mensen de doodstraf? Voor moord? Wanneer men zich heeft aangesloten bij IS, maar men niets heeft gedaan? Wat met mensen die het huishouden verzorgden of logistiek ondersteunden? En wat met mensen die terug wouden keren maar door IS werden gevangen gehouden? Met gaat daar met de grove borstel door", zegt hij.

Over tien jaar is de strafvervolging verjaard. Als je tien jaar onder de radar kan blijven, ben je straffeloos

Strafmaat

Ten tweede is de strafmaat in de Belgische rechtbanken volgens Damen te laag. "Hoe komt het dat een lidmaatschap van een terroristische organisatie enkel kan worden bestraft met vijf jaar?", vraagt hij zich af. "Over tien jaar is de strafvervolging verjaard. Als je tien jaar onder de radar kan blijven, ben je straffeloos", klinkt de advocaat geërgerd. Bovendien is er voor veel feiten geen bewijs te leveren, zegt hij. 

De voorstellen om de dubbele nationaliteit van de Syriëstrijders af te nemen vindt hij ontoereikend, en de oprichting van een internationaal tribunaal kan nog lang duren, waarschuwt de advocaat. "Het is beter om hen gecontroleerd terug te halen en te plaatsen", vindt Damen.

"Het systeem moet worden aangepast in het kader van een mogelijke invrijheidsstelling, en de straf van vijf jaar eventueel opgetrokken als zij even radicaal blijven. En laat gespecialiseerde magistraten dat opvolgen", stelt de advocaat voor. "Zo zal je naar de toekomst veel minder risico hebben. Dat is de lange termijn. Ik heb het gevoel dat er nu een zekere kortetermijnvisie is in aanloop van de verkiezingen", aldus Damen.

Vier mannelijke Syriëstrijders

Volgens het OCAD, dat de terrorismedreiging in ons land analyseert, zitten 4 tot 6 mannelijke Syriëstrijders opgesloten in Koerdische gevangenkampen in Syrië. Daarnaast zijn er nog 17 vrouwen en een dertigtal kinderen vast in Syrische kampen. Van 150 andere Belgen weet men niet of ze omgekomen zijn, opgesloten zitten, of ronddwalen in het Midden-Oosten.

Beluister het gesprek met Walter Damen:

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook: