Afschaffen van het duolegaat is een ramp voor goede doelen

Mensen die geen kinderen of broers/zussen hebben, die konden tot nu toe hun nalatenschap toewijzen aan verre familie. Als ze daarbij ook nog een deel van die nalatenschap aan een goed doel schonken, moest de verre familie geen successierechten betalen, want die werden vereffend door het goede doel waarvoor men koos. Het duolegaat, zoals men deze wettelijke constructie noemt, was tot nu toe dus een win-winsituatie voor goede doelen en verre familieleden, maar daar wil de Vlaamse regering nu komaf mee maken. En dat kan grote gevolgen hebben voor de goede doelen, aldus professor dr. Nicolas Geelhand de Merxem, docent erfbelasting aan Universiteit Antwerpen. 

Reclame voor duolegaat

"Het duolegaat is dan wel een manier voor verre familieleden om successierechten weg te werken, maar het is toegelaten door de wet. Er is geen sprake van fiscaal misbruik", zo zegt prof. Geelhand. "In theorie is er ook geen minimumbedrag vereist dat geschonken moet worden aan het goede doel, al is het wel zo dat het goede doel een substantieel deel moet krijgen om mee te stappen in de techniek. Voor 100 euro gaan ze niet meegaan in het duolegaat gezien de last van successierechten die zij op zich nemen." 

De voorbije jaren bleek het duolegaat een goede manier voor erkende organisaties om inkomsten te verwerven. Er wordt ook vaak reclame gemaakt voor het duolegaat bij de organisaties van goede doelen. Het is volgens professor Geelhand dan ook geen goed idee om het duolegaat zomaar af te schaffen.

Alternatief

"Mensen die nu al hun testament hebben opgemaakt, maar pas sterven nadat het duolegaat is afgeschaft, zullen hun familie niet meer kunnen laten genieten van het gunstig systeem. Dat is jammer, omdat in die groep mensen ook mensen zijn die hun testament niet meer kunnen aanpassen, omdat ze bijvoorbeeld wilsonbekwaam zijn. Ik vind dan ook dat we naar de datum van het testament moeten kijken in plaats van de datum van het overlijden."

Er is nu nog geen nieuwe wet gemaakt omtrent de erfbelasting en het duolegaat, maar een van de mogelijkheden volgens professor Geelhand is een alternatief uitwerken waarbij mensen een minimumdeel aan een goed doel moeten schenken. "Als het schenken van een minimumaandeel niet het geval is, dan zou men kunnen stellen dat het om misbruik van erfrecht gaat en dan mag de gunstige constructie geneerd worden. Dat lijkt mij een veel gezondere oplossing dan afschaffing."

Andere technieken

Professor Geelhand weet ook niet of de afschaffing van het duolegaat zoden aan de dijk zal brengen: "Bloed kruipt waar het niet gaan kan. Als mensen het belastingtarief van 55% niet kunnen laten dalen door middel van een testament, zullen ze ongetwijfeld andere manieren vinden om hun nalatenschap op een gunstiger manier achter te laten. Denk maar aan een schenking, waarbij mensen kort voor hun overlijden hun nalatenschap verdelen, want een belasting op schenking is veel lager dan de erfbelasting."

Beluister hier het interview: