‘Alles begint met A’ van Diedrik van der Wal wint de Taalboekenprijs 2021
za 2 okt. - 0:13
'Alles begint met A’ is een bladerencyclopedie met faits divers en petites histoires over de letters van ons alfabet. Én de ij, voegt van der Wal eraan toe. “Ik zie dat ook als een letter.”
De geschiedenis van een letter
“Om mijn gevoel te benadrukken zou ik de 's' van superblij gebruiken”, begint van der Wal. Maar waarom een boek schrijven over onze letters? “Zowel de taalkundige aspecten van letters, als de geschiedenis en hoe ze eruit zien boeit me heel hard”, vertelt van der Wal in De Taalstaat.
“Stel nu dat je een tekst aan het schrijven bent. Zakelijk gezien is een ‘a’ een ‘a’. Maar er zijn zo veel verschillende soorten 'a's', allemaal met hun eigen specifieke geschiedenis, waarbij soms honderd jaar tussen het ontstaan van die letters ligt. Denk aan een hoofdletter, dat is eigenlijk de oorspronkelijke vorm die de romeinen al gebruikten. Pas veel later krijg je de kleine letters in veel verschillende vormen.”
Tien jaar werk
De letter ‘t’ blijkt een vrij simpele letter te zijn. “Baby’s kunnen die letter al snel uitspreken omdat die klank gemakkelijk ontstaat. In de taalkunde noemt men dat een plosief, of een plofklank. Het komt als een explosief uit je mond.” Maar zo’n makkelijke klank valt ook snel weer weg. In bepaalde dialecten wordt ‘dat’ namelijk als ‘da’ uitgesproken.
Van der Wal kan al snel vijf minuten over één letter spreken. Er valt veel over letters te zeggen. “Ik ben dan ook ongeveer een jaar of tien bezig geweest met het schrijven van dit boek. Die tijd was nodig om te verzamelen en te onderzoeken.”
Verrassend en informatief portret
De letter Q blijkt één van de bijzonderste letters te zijn. “De Q is een verrassende letter, in de spelling is dat een merkwaardig ding. Het heeft een klank die we helemaal niet nodig hebben. We hebben al de ‘k' en die is prima. Maar het is zo’n mooie letter, met dat staartje.”
Juryvoorzitter Nelleke Noordervliet reikte de prijs uit in De Taalstaat: “Het is een verrassend en informatief portret van ons alfabet, geschreven door een letterliefhebber pur sang met oog en aandacht voor zowel de kenmerkende als de gewone eigenschappen van de elementaire deeltjes waarmee we schrijftaal maken.”