De Ochtend
"Als er niet gelachen wordt met een aangebrande mop, vertel dan geen tweede mop"
vr 21 feb. - 10:56
De hele wereld zal zondag met argusogen kijken naar de carnavalsstoet in de Denderstreek. Vorig jaar was er een praalwagen met joodse karikaturen, en Aalst kwam in opspraak. Unesco schrapte het carnaval als erfgoed wegens "racisme en discriminatie".
En de zaak blijft de gemoederen beroeren. Zal de geschiedenis zich herhalen in de optocht van zondag? Minister van Samenleven Bart Somers (Open VLD) vraagt om géén joodse karikaturen meer te gebruiken. Zijn oproep komt er nadat de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken in een tweet had gevraagd om Aalst carnaval te verbieden. Aalsters burgemeester D'Haese vraagt van de carnavalisten respect, maar wijst op vrije meningsuiting en wil niet de "censuurburgemeester" zijn.
Carnaval lacht met macht, met de veroorzakers van leed
Professor en inwoner van Aalst Willem Elias vindt het ook geen goed idee om opnieuw Joden voor te stellen als karikaturen, met bijvoorbeeld grote haakneuzen, pijpenkrullen en een geldkist zoals vorig jaar. "Het is een basisprincipe dat je met alles en iedereen mag lachen. Als je dat doet, is het op eigen verantwoordelijkheid. Dan kun je de "weerbots" krijgen", zegt Elias.
"Carnaval is een positieve lach, een lach van de samenhorigheid"
Hij benadrukt dat de berichtgeving over een haatdragend Aalst niet klopt. "Carnaval is een positieve lach, een lach van de samenhorigheid waar er al eens gelachen wordt met de kleine beperkingen van de mens of van de machtigen. De rollen worden omgekeerd: de meester wordt slaaf. De lach is de schaduwzijde van de waarheid. Het basisprincipe van de carnavalist is dat er niét met miserie of leed gelachen wordt, men zou zelfs niet lachen met de Holocaust of de Bende van Nijvel (die een overval pleegde in de Delhaize van Aalst en slachtoffers maakte, red.)."
Iemand die een aangebrande mop vertelt en ziet dat de mensen niet lachen, dan moet je geen tweede of derde aangebrande mop vertellen
Elias waarschuwt voor herhaling op carnaval Aalst. "Een ander basisprincipe van carnaval is dat diegene die voorwerp is van spot hoort mee te lachen. Men heeft nu van de Joodse gemeenschap uit duidelijk gemaakt dat ze niet kunnen meelachen. Dan kun je er beter mee stoppen. Iemand die een aangebrande mop vertelt en ziet dat de mensen niet lachen, dan moet je geen tweede of derde aangebrande mop vertellen."
Elias vindt dat carnaval Aalst nooit op de Unescolijst van erfgoed had mogen staan. "Erfgoed is iets over doden, wat niet meer bestaat. Carnaval is een levende gebeurtenis waarbij men de actualiteit van het voorbije jaar vertolkt." De professor op rust ziet carnaval eerder als kunstvorm. "Je kan het bekijken als kunst, amateurkunst weliswaar. Het volgt de regels van de kunst waarin veel toegelaten is. Carnavalisten geven vorm, werken met clichés."
