Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

Interne Keuken

“Als je iets aan polarisatie wil doen moet je niet de polen bestrijden, maar het midden versterken”

za 22 feb. - 2:24

"Polarisatie zit tussen de oren. Het is wij-zij denken, een gedachteconstructie. Het goede nieuws is, het is maar een gedachteconstructie, dus je zou het kunnen beïnvloeden. Het slechte nieuws is, we lopen ervan over", vertelt filosoof Bart Brandsma aan de Interne Keukentafel.
Bart Brandsma in Interne Keuken

We horen graag ergens bij en vallen te vaak in het wij-zij denken. Bovendien zijn we er heel erg creatief in. Denk maar aan de tegenpolen man en vrouw, links en rechts of zelfs boeren en natuurbeheerders. We polariseren erop los.

Brandstof

Een belangrijke factor bij polarisatie is dat het brandstof nodig heeft. Die brandstof bestaat uit uitspraken van de ene pool over de identiteit van een andere. Je kan het vergelijken met een vuurtje. Als je het niet aanwakkert dooft het uit. Geef iets lang genoeg geen aandacht en dan zakt de polarisatie in.

Maar laten er nou net veel brandstofleveranciers in de wereld zijn. Donald Trump is een typisch voorbeeld, hij levert dag in, dag uit brandstof. Trump is duidelijk, Chinezen pikken onze banen, Mexicanen zijn lui, ambtenaren verkwanselen ons belastinggeld, dat zijn stuk voor stuk uitspraken tegen hun identiteit.

De makkelijkste oplossing blijft altijd om het kwaad op de andere kant af te schuiven

Maar mensen die roepen en tieren om wat Trump doet dragen ook bij tot de polarisatie. Polariseren doen we dan ook allemaal, want iedereen zal zich ooit wel in een spanningsveld tussen twee polen bevinden en de aller makkelijkste oplossing blijft altijd om het kwaad op de andere kant af te schuiven.

Pushers, joiners en het middenveld

Binnen polarisatie kunnen we verschillende rollen onderscheiden. De pusher, de joiners, en het middenveld.

De pusher vertegenwoordigt een van de twee tegenpolen. Vaak gaat het om iemand die opvalt, straffe uitspraken doet. Hij of zij levert de brandstof. Tegenwoordig zijn pushers sterk aanwezig en daar spelen sociale media een grote rol in, want iedereen kan zich zomaar op de pool stellen en een pusherrol spelen.

Daarbij komen nog joiners en een groep die ‘silent’ is. Joiners zijn mensen die een kant kiezen. De ‘silent’ groep is de grootste. Het is een soort van middenveld met mensen die onverschillig zijn, mensen die zeer betrokken zijn maar zichzelf genuanceerd noemen en beroepsneutralen zoals politieagenten, burgemeesters, maar ook docenten.

Hoe werkt polarisatie?

De doelgroep van pusher zit niet aan de overkant, daar willen ze zelfs niet mee in gesprek, want dat is niet interessant. Het doel van polarisatie is om druk uit te oefenen op dat middenveld. Hoe meer je die mensen kan bereiken en bang maken, hoe makkelijker ze een kant kiezen.

Wat IS bijvoorbeeld tegenover Charlie Hebdo doet is de vijand aanvallen. Maar we moeten goed in de gaten houden dat de echte doelgroep van IS niet de vijand is, maar het Parijse straatleven.

Argumenteren werkt niet

Als puntje bij paaltje komt schuilt er een gevoelsdynamiek achter polarisatie. Alles draait om die gevoelens en dan kom je niet ver met argumenten, redelijkheid en feiten.

Politici denken bijvoorbeeld heel vaak en hard na over wat ze de volgende dag gaan zeggen zodat het volk begrip opbrengt voor hun beslissingen, maar zo werkt het niet.

Mensen investeren met hun identiteit in een pool, en als het tegendeel bewezen wordt gaan ze dat blijven doen omdat het meer kost om die identiteit op te geven dan de waarheid te erkennen.

Dialoog

Als je tegenpolen in dialoog probeert te laten gaan maak je het hoogstwaarschijnlijk nog erger. Je kan bijna met zekerheid zeggen dat het zal gaan om twee monologen. Neem nu een politiek debat, daar zal op het einde ook niet meteen iemand van de sprekers van gedacht veranderd zijn.

Bovendien hebben we ook een hekel aan die dialogen omdat telkens weer dezelfde personen een podium wordt aangeboden om met elkaar in de clinch te gaan. Die vinden het net leuk, want dan krijgen ze aandacht en kunnen ze opnieuw olie op het vuur gieten.

Als je iets aan polarisatie wil doen moet je niet de polen bestrijden, maar het midden versterken

Als je iets aan polarisatie wil doen moet je niet de polen bestrijden, maar het midden versterken. Met die groep kan je wel een dialoog voeren en zij kunnen als bruggenbouwer de polen tot mekaar brengen.

Beluister het volledige gesprek met Bart Brandsma:

Lees ook:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet