De Ochtend
Amnesty International: "Corona leidt wereldwijd tot aanval op mensenrechten"
wo 7 apr. - 4:44
“Van bij de start van de pandemie was duidelijk dat de coronacrisis ook een mensenrechtencrisis is en dat mensenrechten het kompas moeten zijn om door de crisis te geraken én om de post-covid toekomst vorm te geven,” zegt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen.
Rechten en vrijheden buitensporig beknot in pandemie
Niet alleen de burgerlijke vrijheden stonden op de helling, tientallen regeringen voerden wetten in die kritiek op de aanpak van de pandemie criminaliseren. Zo heeft de regering van premier Viktor Orbán in Hongarije een gevangenisstraf van vijf jaar ingevoerd voor het ‘verspreiden van valse informatie’ over corona.
In de Golfstaten zoals Bahrein, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten gebruikten de autoriteiten corona als een voorwendsel om de vrijheid van meningsuiting verder te onderdrukken. Mensen die via sociale media commentaar hadden op de aanpak van corona werden vervolgd wegens het verspreiden van ‘nepnieuws.’
In China verdwenen artsen en bloggers die in een vroeg stadium alarm sloegen over de corona-uitbraak of ze werden gevangengezet. Cruciale informatie werd zo wellicht te laat met de rest van de wereld gedeeld.
In de Filipijnen gaf president Duterte de politie opdracht mensen die protesteerden of ‘voor problemen zorgden’ tijdens quarantaines dood te schieten. Onder het beleid van president Bolsonaro in Brazilië escaleerde het politiegeweld tijdens de coronapandemie met zo’n 3.180 mensen gedood door de politie in de eerste zes maanden van 2020 alleen al.
Het blijkt ook steeds moeilijker voor de “internationale gemeenschap” om met één stem te spreken en aanvallen op mensenrechten gezamenlijk te veroordelen, besluit Amnesty. Daardoor kunnen internationale organisaties zoals de VN, het of Internationaal Strafhof in Den Haag, met steeds minder gezag spreken.
Pandemie verziekt bestaande ongelijkheid
Corona heeft de toch al moeilijke situatie van vluchtelingen, asielzoekers en migranten in veel landen verslechterd. Velen zitten vast in erbarmelijke omstandigheden, zonder levensnoodzakelijke hulp in kampen of aan de grenzen. Zo sloot Oeganda, dat met 1,4 miljoen vluchtelingen de meeste ontheemden in Afrika opvangt, aan het begin van de pandemie de grenzen. Zo’n 10.000 mensen strandden daardoor aan de grens met de Democratische Republiek Congo (DRC).
De mensen in de frontlinie van de pandemie, onder wie zorgpersoneel en werknemers zonder een degelijk contract, werden geconfronteerd met structureel verwaarloosde gezondheidszorgsystemen en gebrek aan steunmaatregelen. In Bangladesh bleven veel arbeiders zonder contract achter zonder inkomen of sociale bescherming door lockdowns en andere beperkende maatregelen.
Ook in België zet coronacrisis mensenrechten onder druk
“Van bij de start van de pandemie was duidelijk dat de coronacrisis ook in ons land een mensenrechtencrisis is en dat mensenrechten het kompas moeten zijn om door de crisis te geraken,” zegt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen. “Denk aan de woonzorgcentra waar bewoners én personeel aanvankelijk aan hun lot overgelaten werden. Maar denk ook aan de impact op gedetineerden in de overvolle en verouderde gevangenissen. Of aan asielzoekers die door een tijdelijke sluiting van het aanmeldingsloket naar de rechter moesten om opvang af te dwingen.”
Ook bij het inperken van rechten en vrijheden om de crisis te lijf te gaan, liet België steken vallen. “Grondwetsspecialisten waren het snel eens dat ministeriële besluiten geen geschikte wettelijke basis zijn voor de zeer verregaande vrijheidsbeperkingen die worden doorgevoerd”, zegt Wies De Graeve. “Het is goed dat nu gewerkt wordt aan een wet maar die had er eigenlijk al lang moeten zijn.
“De politie staat in deze pandemie mee in de frontlinie en verdient, net zoals het zorgpersoneel, al ons respect voor hun moeilijke taak.” zegt De Graeve, “maar die erkenning mag ons niet blind maken voor problematisch optreden van de ordediensten.”
Ondanks de ongeziene crisis bracht het voorbije jaar ook positief nieuws voor de mensenrechten in België, zoals het opvoeren van de strijd tegen seksueel geweld en de oprichting van een federaal Mensenrechteninstituut.
Luister naar Wies De Graeve van Amnesty International in De ochtend:
Bron: vrtnws.be en De ochtend