Asbest wordt nog altijd onveilig verwijderd: "Ik slaap al een maand slecht"

“We hadden hier een oude loods van de jaren 70 met een asbest dak op”, vertelt Filip Butaye. Hij staat voor de loods, op een paar meter van het huis waar hij woont met vrouw en kinderen. “Op het asbest dak was purschuim gespoten, als isolatie. Een groot probleem, daardoor kon het dak niet eenvoudig worden verwijderd.”

Filip wil het asbest dak weg, en zoekt professionele hulp, want asbest veroorzaakt kanker als je de vezels inademt. Asbest is een sluipmoordenaar, die je voorzichtig moet aanpakken, zonder te breken of stof te maken. “De meeste firma’s die we hadden aangesproken, zouden gewoon alles kapotslaan,” vertelt Filip. “De grond op, opscheppen en weg.”

Hij schudt zijn hoofd vol ongeloof. “We hebben prijzen gekregen van 20.000 euro. We hebben nu een gespecialiseerde firma laten komen die alles volgens de regels zou doen en dat kostte ons 75.000 euro.”

Stelling door asbestdak geslagen

Maar ook die gespecialiseerde firma is niet altijd zorgvuldig genoeg, stelt Filip vast. “Toen ze de stellingen voor de werken aan het plaatsen waren, was er een jonge gast voortdurend met een zaagmachine door de asbestplaat aan het zagen. Je zag gewoon het stof dwarrelen. Ik heb gebeld naar de baas: dat is toch niet oké? Nee, dat mag zo niet, reageerde die. Maar het was wel zijn werkman... En dan hebben ze ook een van de stellingen gewoon door het dak geslagen. Door de asbestplaat door. Je zag de brokken liggen. Ja, dat mag zo niet, zei de baas. Maar het is wel weer zo gebeurd.”

Ook bij het opruimen van het asbestafval vond Filip dat de firma er de kantjes afliep en alles vooral zo snel mogelijk klaar wou hebben. Filip toont een filmpje dat hij maakte: “Hier zijn ze het asbeststof dat nog op de balken ligt aan het wegblazen. Normaal gezien moet dat opgezogen worden met een stofzuiger. Dan is het pas echt weg. Nu is het gewoon verplaatst. En de grote bigbags met asbestafval moeten ze volledig inspuiten met fixatiemiddel zodat het stof blijft zitten. Dat gebeurt hier ook maar aan één kant. Dat is toch niet veilig.”

Mosresten vol asbest

Op het moment dat de werkmannen de werkzone ‘vrijgeven’ en alles asbestvrij moet zijn, liggen de balken nog vol mosresten die op het dak vastzaten en dus vol asbestvezels hangen. “Hier ben ik alles zelf aan het schoonspuiten”, toont Filip op een ander filmpje. “Je ziet hier op de grond de mosresten die nog op de balken lagen.”

Drie jaar geleden toonde "Pano" dat asbest verwijderen niet altijd volgens de regels verloopt. En het is nog altijd zo. Met de expert van toen kijken we naar de beelden van nu. “Er ligt een vrij grote hoeveelheid mos,” zegt Jan Van Bouwel, asbestdeskundige bij Idewe, als hij de opnames van Filip ziet. “Dat zou niet mogen. Ook dat wegblazen met perslucht mag eigenlijk niet.”

Controles nodig en strengere boetes

Er is wel wat veranderd sinds de "Pano" drie jaar geleden, zegt Van Bouwel. Er zijn campagnes gekomen, ‘Alert voor asbest’, er is een asbestafbouwbeleid. Maar op het terrein zelf, je mag een goede wetgeving hebben, je mag veel campagnes doen: er moet ook handhaving zijn. En daar is nog wel werk aan. En boetes als het niet juist wordt uitgevoerd, zodat wie het niet goed meent, eruit wordt gehaald.”

Ook Filip vindt dat de overheid tekortschiet: hij pleit voor controles, en veel strengere boetes. “Erkende bedrijven zijn zeker geen referentie,” zegt Filip. “De eerste drie firma’s die hier geweest zijn, die het gingen afbreken, zijn erkende firma's. Een van hen doet niks anders dan asbestdaken vervangen. Die zei, dikke zot, wie betaalt er zoiets, er is geen enkele zot die ons dat wil betalen.”

“Een van hen zei: asbest is dikke zever. Elke dag vallen er vezeltjes op je hoofd. En als wij afbreken, gaan dat wat meer vezeltjes zijn. Maar nadien zijn ze dan weg, en dan is het voorbij. Echt waar. Ik vroeg ook, hoe ga je dat afbreken, hoeveel containers zijn dat? Drie, zei hij. Ik zei, dat krijg je toch nooit in drie containers? Een beetje duwen, hé jongen, zei hij.”

Welke maatregelen stoppen de cowboys?

Tegen 2040 moet Vlaanderen asbestveilig zijn. Nog 2,3 miljoen ton aan materiaal met asbest moet worden opgeruimd, een deel ervan in 2,7 miljoen woningen. Dat is nog heel veel, en dus komt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) met extra stimulansen: premies vanaf 2021, en nu ook met asbestophaling aan huis in acht op de tien gemeenten. Alleen is de vraag of die maatregelen de cowboys uit de sector zullen halen.

Elk jaar overlijden 700 Belgen door blootstelling aan asbest. Filip is er niet gerust op. “Ik slaap al een maand slecht,” zegt hij. “De belangrijkste reden dat ik met dit verhaal naar buiten kom, is de gezondheid van onze kinderen, die hier rondlopen. Je wil toch dat die in een veilige omgeving opgroeien.”

Bekijk de reportage in "Het Journaal":

Luister ook naar Maarten Van Buul, voorzitter van de vereniging van asbestverwijderende bedrijven in 'De Ochtend':

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook: