Atlas van de Nederlandse taal

Al te vaak is taal een bron van ergernis. We gaan zaterdag onze uiterste best doen om dat soort zurige taalopmerkingen niet te maken. (Je moet erg opletten met taalergernissen. Voor je het weet ben je het slachtoffer van de Wet van Murphy.)

Over onze taal zijn oneindig veel interessantere dingen te vertellen dan het onderscheid tussen heten en noemen of tussen hen en hun. Fieke Van der Gucht heeft - samen met drie collega's - de Atlas van de Nederlandse Taal gescherven. Wat een schat aan taalverhalen. 

Dat we helemaal geen klein taaltje zijn, bijvoorbeeld. Met 23 miljoen moedertaalsprekers horen we bij de veertig meest gesproken talen van de wereld, lezen we in de Atlas. (Even gechecked op Wikipedia -en dat blijkt dus weer een notoir onbetrouwbare bron te zijn.) De officiële taal van Nederland en België, van Suriname, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten.

Maar je vindt Nederlands op de vreemdste plekken: op de Maagdeneilanden werd tot voor kort een soort Afro-Vlaams gesproken, de laatste moedertaalspreker is gestorven in 1987. In Guyana en Delaware worden Nederlandsachtige creooltalen gesproken. Er zijn Nederlandse woorden doorgedrongen in 138 andere talen. Yankee komt van Jan-Kees. Baas is het woord dat het vaakst is overgenomen: 57 talen gebruiken het - van het Albanese bos tot het Zweedse boss. 

Enzovoort enzoverder, weetjes, weetjes weetjes. Eens je weet dat in Kerstmis de e en de r plaats hebben gewisseld, zie je het verband met Christus.

Slechtstschrijvend heeft nog meer op elkaar volgende medeklinkers dan angstschreeuw. Koukleum is onvertaalbaar Nederlands en meteorologisch werd verkozen tot het moeilijkst uitspreekbare woord. Anderstaligen die Nederlands leren vinden het vreemd dat het meisje onzijdig is. En probeer diezelfde anderstalige eens uit te leggen waarom de kandelaar op de tafel staat, het bestek in de doos zit en die doos op de tafel ligt?

Fieke Van der Gucht zit zaterdag aan aan de Keukentafel.