Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Ochtend

België neemt niet deel aan VN-verdrag voor verbod op kernwapens

vr 22 jan. - 8:05

Vandaag treedt het VN-verdrag voor het verbod op kernwapens officieel in werking. Met dat verdrag wordt het bezit van kernwapens officieel illegaal onder het internationaal recht. Een belangrijke kanttekening: de grote kernmachten ondertekenden het verdrag niet en ook België doet niet mee. Defensiespecialist aan de VUB, professor Alexander Mattelaer, legt uit hoe dat komt.
Kernwapens

De Belgische Coalitie tegen Kernwapens protesteert vandaag in Brussel voor de gebouwen van Buitenlandse Zaken. Ze voeren actie tegen het feit dat België het nieuwe VN-verdrag voor het verbod op kernwapens niet heeft ondertekend. Defensiespecialist aan de VUB, professor Alexander Mattelaer, legt uit wat er precies in dat verdrag staat en waarom België, net als de grote kernmachten, het niet ondertekenden.

"Protest tegen het gebrek aan vooruitgang in nucleaire ontwapening"

Zo'n 50 landen hebben het verdrag geratificeerd, ofwel iets meer dan een kwart van de internationale gemeenschap."Het nieuwe verbodsverdrag is eigenlijk een akkoord dat zowel het bezit, de ontwikkeling, het gebruik als het dreigen met nucleaire wapens verbiedt", zo legt Mattelaer uit. "Maar het grote zwakke punt van het verdrag is dat het louter die landen verbindt, die op dit moment ook geen kernwapens hebben."

Volgens Mattelaer wordt het verdrag dan ook best geïnterpreteerd als "een vorm van protest tegen het gebrek aan vooruitgang in nucleaire ontwapening". Een halve eeuw geleden, in 1968, ondertekende ongeveer de integrale, internationale gemeenschap namelijk al het niet-profileratieverdrag om de verspreiding van kernwapens een halt toe te roepen. Ook de vijf officiële kernmachten - Frankrijk, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en China - ondertekenden dat verdrag.

"Vijftig jaar later is daar nog niet veel van in huis gekomen", aldus Mattelaer.

We zien dat de officiële kernmachten elk op hun eigen tempo hun nucleair arsenaal hebben gemoderniseerd, en in sommige gevallen ook gevoelig uitgebreid.

Dat het nieuwe verdrag er nu komt, heeft alles te maken met de vijfjaarlijkse revisie van het oude niet-profileratieverdrag, die deze zomer zal plaatsvinden. Maar de vraag blijft volgens Mattelaer of de kernwapenstaten zich daar veel van zullen aantrekken. Het gaat dan om de officiële kernwapenstaten, maar ook om officieuze kernmachten, zoals India, Pakistan, Israël en Noord-Korea.

België doet niet mee

Volgens Mattelaer beschouwt de Belgische diplomatie het originele niet-proliferatieverdrag nog altijd als de "hoeksteen van de wapenbeheersingsarchitectuur". Maar ze is volgens hem niet van mening dat het nieuwe verdrag "het geschikte instrument is om aan reële  ontwapening bij te dragen".

Het nieuwe verdrag kent, in tegenstelling tot voorgaande verdragen geen verificatie-instrumenten. "Het spoort kernwapenstaten ook niet aan om zich aan te sluiten omdat het geen enkele garantie biedt dat hun veiligheidsbelangen wel beschermd blijven" aldus Mattelaer.

België geniet binnen de NAVO bovendien ook een nucleaire garantie van de andere bondgenoten: als één land in de NAVO aangevallen wordt, zeker als dat met nucleaire wapens zou gebeuren, dan zou de reactie ook wel eens een nucleaire dimensie kunnen omvatten. "Dat is in zekere zin een bescherming tegen zo'n aanval, omdat er helemaal niets gewonnen kan worden bij de aanval op een NAVO-bondgenoot", verduidelijkt Mattelaer.

België en de rest van Europa zijn op vlak van veiligheid dus voor een groot deel afhankelijk van de Verenigde Staten als kernmacht en NAVO-bondgenoot. "In een situatie van conflict zijn landen als België, Nederland en Duitsland met grote havens ook van strategisch belang om versterking te laten aanrukken", merkt Mattelaer op. "Maar dat maakt van hen ook een mogelijk doelwit".

De nucleaire garantie van de NAVO dekt volgens Mattelaer dus een belangrijk veiligheidsrisico in bijvoorbeeld Antwerpen, Hamburg en Rotterdam in.

Toekomst zonder kernwapens?

Toch ziet Mattelaer een toekomst zonder kernwapens niet als onmogelijk, omdat ze ook hun relevantie kunnen verliezen. "We zien daar al enkele tekenen van", zo zegt hij. "Grootmachten treden anders met elkaar in competitie: het is niet zozeer meer een wapenwedloop, maar een competitie om de meest geavanceerde technologie".

In die zin nemen nucleaire wapens dus niet meer de centrale plaats in het veiligheidslandschap in, die ze een aantal decennia geleden innamen. "Maar ze blijven nog wel een bepaalde mate van stabiliteit brengen, ook al is die stabiliteit een beetje gestut door het idee van terreur", besluit Mattelaer.

Luister naar het gesprek in De Ochtend met veiligheidsspecialist aan de VUB:

Bron: vrtnws.be en De ochtend

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet