Nieuwe Feiten
Waarom zijn stofnesten altijd grijs?
ma 23 sep. - 10:47
In haar boek 'Kans op chocoladetaart, proeven van wetenschap' neemt Sylvia Wenmackers (KU Leuven) alledaagse observaties als vertrekpunt om intrigerende vragen uit de fysica, wiskunde of filosofie aan te snijden. In 'Nieuwe Feiten' ging ze alvast op enkele prangende vragen in:
Hoeveel kleuren heeft de regenboog?
Eén van de vragen waar Wenmackers een antwoord op geeft in haar boek is de vraag hoeveel kleuren een regenboog nu echt bevat. En dat Sylvia Wenmackers iets heeft met regenbogen, blijkt uit het aantal keer dat ze het in haar boek heeft over het kleurenfenomeen. Maar liefst dertig keer komt ze terug op regenbogen!
"Op zich zijn er oneindig veel kleuren in een regenboog" zegt Wenmackers in 'Nieuwe Feiten'. "Geen enkel punt naast elkaar heeft exact dezelfde kleur of golflengte, al zien we het natuurlijk wel als een soort banden."
In de loop der tijden gaven wetenschappers er ook een andere uitleg aan. In de Middeleeuwen hadden regenbogen kennelijk maar 3 of 4 kleuren. Natuur- en wiskundige Isaac Newton zei dan weer dat het zeven waren, "maar dat is niet gebaseerd op diep fysisch inzicht." Hij heeft gewoon opgelegd dat het er zeven moesten zijn: "Dat is een mooi aantal, dat is ook het aantal noten in een octaaf."
Tegenwoordig is er dan weer discussie over indigo en violet "waarover niemand zinnig kan zeggen dat ze het verschil écht zien."
Waarom zijn stofhoopjes grijs?
Stof is een verzamelnaam voor deeltjes met een diameter kleiner dan een halve milimeter. Het is een bont allegaartje van allerhande soorten materialen zoals textielvezels, schilfers van mensen en huisdieren, kleine insecten, pollen en uitwerpselen van huismijten. Hoewel we stof meestal niet zien, valt het wel op als het zich gaat ophopen op de vloer. En die stofhoopjes zijn meestal grijs. Of zo lijkt het toch.
De deeltjes bestaan dus eigenlijk uit verschillende kleuren. Maar als je kleuren mengt, krijg je een niet-gedefinieerde grijzige/bruinige kleur. "Denk aan vroeger toen je met waterverf verschillende kleuren met elkaar mengde."
Omdat stofplukjes in huis er ook altijd zo grijs en zacht uitzien én omdat ze zich in hoog tempo lijken te vermenigvuldigen, noemen Amerikanen ze 'dust bunnies'.
(lees verder onder de foto)
Kun je over de kop gaan bij het schommelen?
Elk kind heeft zich ooit de vraag gesteld of het zou kunnen over de kop gaan bij het schommelen. En wat leek dat toch gevaarlijk! Of heldhaftig.
Maar de wetenschap toont aan dat met een gewone schommel, eentje met touwen of kettingen, het niet mogelijk is om 360° rond te draaien. Een schommel wordt door een fysicus als een slinger aanschouwd die op een cirkelboog beweegt. Op die boog zijn er twee punten waar je snelheid even nul wordt: op de uiterste punten, waar je bewegingsrichting omkeert. Stel dat je op een of andere manier toch tot boven het ophangpunt zou gekomen zijn, dan zullen kettingen of touwen niet in staat zijn om je boven in een cirkelbaan te houden. De kettingen of touwen zullen ervoor zorgen dat je recht naar beneden valt, tenzij de schommel wel heel erg snel zou bewegen. Je hebt dus al bijna een motor nodig op die schommel (en dan lijkt het niet meer op een schommel).
Wat wel kan is al schommelend over de kop gaan met een schommel die aan metalen staven hangt. In Estland is dat zelfs een officiële sport: kiiking!