"Beste Heer Substituut Procureur Generaal Vroman, u bent een terechte pleitbezorger voor rechterlijk activisme”

Er zijn helden van wie het volstaat dat ze de juiste look of outfit hebben zoals Superman en James Bond. U draagt ook een ‘cape’ maar dat is de enige gelijkenis met Superman. Daarentegen vertoont u meer dan Superman de gave om een belangrijke zaak te bepleiten. Zoveel is duidelijk na uw recente toespraak bij de opening van het gerechtelijk jaar.

U pleit niet tegen maar voor rechterlijk activisme naar aanleiding van de politieke kritiek die eerder dit jaar viel op zgn. ‘wereldvreemde uitspraken’ en ‘rechterlijk activisme’. Bij menig jurist en rechter hebben die verwijten trouwens behoorlijk op de teen gewerkt. Volgens u is het activisme geen vloek maar een zegen. Ik kan u daarin volgen  : rechtspraak vertolkt een toepassing van nationaal en internationaal recht en weerspiegelt de autonomie van de rechter ten opzichte van het politieke gezag. Rechters kunnen zich niet inlaten met wat de politiek wilt maar kunnen alleen beslissingen nemen die stroken met  het geheel van rechtsregels.

De minder goede kwaliteit van bepaalde wetten stak u in uw toespraak ook niet onder stoelen en banken.

Het is juist dat de wetgever er vaak een potje van maakt. Een potpourri zeg maar, een stinkend potje dus, toevallig ook de letterlijke naam van meerdere wetten van Koen Geens waar u kritisch voor bent.

U bent bijzonder beleefd  gebleven in uw woorden aan de politieke overheid maar niet blij met de stiefmoederlijke wijze waarmee de rechterlijke macht door de achtereenvolgende ‘bezuinigingen’ ingesnoerd wordt. Het is evident dat saneringen de goede werking van haar organisatie ondergraven. Zelf de gewone burgers merken het : de oude Belgische justitiepaleizen zijn wel musea waar de tijd is blijven stilstaan…

Is het omdat de rechterlijke macht de waakhond is van de overheid dat deze laatste haar zo moeizaam voorziet van de middelen die nodig zijn om haar werk behoorlijk uit te voeren?   De leuze : ‘Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt’ bekoort de rechterlijke macht inderdaad niet.  Rechtspraak op maat van de politiek is mogelijk de natte droom van bepaalde politici maar kan geen werkelijkheid zijn.

Niettemin zijn rechters bij momenten meer dan politieke mandatarissen de motor  van maatschappelijke en sociale veranderingen. Vonnissen en arresten die krachtige beslissingen zijn tot definitieve oplossing van problemen komen soms eerder uit de bus dan via politieke weg. Meer pro’s dan contra’s dus voor  rechterlijk activisme.

Ik hoop dat de politiek uw toespraak goed beluisterd heeft. Extra inzet van haar kant om her en der wat bij te sleutelen aan de wetten en de rechterlijke organisatie extra zuurstof te geven, verdient best wat activisme.

Welgemeende groeten,
Griet Cnudde
Advocaat Publiek Recht