“Soms weet je: voor die persoon moet ik meer voor doen dan voor een ander”

Nadat hij een boek over moordenaars schreef, vond Jef Vermassen dat hij er ook één moest schrijven dat focust op slachtoffers. “De laatste jaren pleit ik meer voor hen, dus moest ik dat ook eens op papier zetten.”

Wat hij met het boek wil zeggen: het zal ons allemaal overkomen. “We worden allemaal eens geconfronteerd met het lijden van slachtoffers, maar daar zijn we niet op voorbereid. Dan mijden we de mensen en durven we niet langsgaan. Terwijl zij er net op zitten te wachten, om de doden nog eens te laten herleven.”

Dader en slachtoffer

Maar ook daders kunnen slachtoffer zijn, weet hij. Zoals één van zijn bijzondere cliënten, Piet Van Haut. Als meesteroplichter gaf hij zich uit voor magistraat en andere functies die hij nooit had. “Misschien heb ik 1001 persoonlijkheden. Ik voel me ook anders dan een doorsnee mens, maar ben ik daarom een psychopaat? Ik denk het niet”, vertelde Piet Van Haut daar zelf over. “Overal waar ik kom heb ik de drang om zoveel mogelijk aandacht te krijgen. Dat is overcompenserend gedrag omdat ik verwaarloosd ben door mijn ouders.”

Dus is hij volgens Vermassen naast dader ook een slachtoffer. “Hij kende veel problemen in zijn jeugd. Zo kwam hij in een instelling terecht, ontsnapte en belandde in Amsterdam waar men hem heeft doen meespelen in een pornofilm. Maak dat maar mee als minderjarige. Hij heeft veel gemis.”

Dat gemis opvangen is een taak die hij moet opnemen, vindt Vermassen. “Bij sommige mensen weet je: daar moet ik meer voor doen dan voor een ander, omdat die meer in de kou staat.” Een week voor de verjaardag van Van Haut, kreeg Vermassen telefoon. Of hij hem een kaartje wilde sturen, anders krijgt hij van niemand een kaartje. “Wat een eenzaamheid”, besluit de advocaat.

Het ereloon dat hij mij betaalt, is het feit dat niemand me zoveel geleerd heeft als Piet, over de samenleving, over criminaliteit, over waarom hij oplicht

“Ik wil geen ereloon van hem, ik weet niet van waar zijn geld komt, dus ik ben voorzichtig. Het ereloon dat hij mij betaalt, is het feit dat niemand me zoveel geleerd heeft als Piet, over de samenleving, over criminaliteit, over waarom hij oplicht. Dat is allemaal nuttig voor mij als criminoloog.”

Vergeten hoe een deur opent

Maar ook van andere cliënten leert Vermassen bij. “Soms kwam iemand bij mij als die een paar dagen penitentiair verlof had omdat die nergens heen kon.” Eén ervan bleef eens een meter voor de deur staan, nadat die Vermassen naar het toilet vroeg. “Dan valt uw frank: die mens doet nooit een deur open. Niet de buitendeur, maar ook de binnendeuren worden voor jou opengedaan. Wat een impact dat heeft op je leven, dat je vergeet hoe je een deur opent. Je kan zoveel van hen leren, het is een win-winsituatie.”

Vermassen is ervan overtuigd dat hij een goede invloed heeft gehad op Van Haut. “Hij rustiger is geworden en heeft een doel gekregen in zijn leven. Ik heb hem gezegd dat criminaliteit geen oplossing is”, aldus Vermassen. “De laatste jaren is hij enorm geëvolueerd. Nu is hij soms mijn chauffeur.”