Bordeaux maakt omwenteling van "gif in de Franse wijn" naar bio

Nu is nog maar ongeveer 8 procent van alle wijnen in de regio Bordeaux "biologisch", maar dat aantal stijgt enorm snel. In 2018 werd 10 procent meer biologische Bordeaux-wijnen verkocht dan het jaar ervoor. En het zijn niet de minsten die meedoen.

In 2018 werd het wereldberoemde Château Latour officieel gecertificeerd als biologisch. Begin van dit jaar liet het al net zo befaamde Château d’Yquem weten alle landbouwgiffen de deur uit te willen doen.
Dat de toppers overstag gaan, kan wel eens een domino-effect hebben, zeggen specialisten. "Ik denk dat over vijf jaar een meerderheid van de Bordeaux-wijnen op duurzame wijze wordt gemaakt", zegt Stéphanie Barousse, algemeen directeur van Château de la Dauphine, dat in 2015 100 procent biologisch werd.

"Wij hebben de productiewijze veranderd voor de gezondheid van ons personeel", zegt Barousse heel stellig. "We wilden niet meer dat onze mensen in de wijngaard staan en daar giftige dampen inademen. En dat niet alleen: in onze omgeving staan ook huizen, scholen en een bejaardenhuis."

16 bestrijdingsmiddelen gevonden na onderzoek hoofdharen

Dit jaar kreeg de zaak ook een opvallende juridische draai. De rechter hield de wijnboer waar Berger werkte, aansprakelijk voor haar ziekte. "De werkgever is ernstig in gebreke gebleven, stelde de rechter. Hij had ons moeten beschermen tegen de landbouwgiffen", aldus Berger over het vonnis.

Het was voor het eerst dat een Franse rechter een wijnboer aanwees als schuldige voor het ziek worden van zijn personeel wegens bestrijdingsmiddelen. De uitspraak wordt dan ook gezien als een revolutie in Bordeaux, het wereldwijde wijn-Mekka. "Het is eindelijk gedaan met de straffeloosheid waarmee wijnboeren te werk gaan", zei een specialist.

De rechter heeft nu een onderzoek gelast naar de lichamelijke en financiële schade die Sylvie Berger heeft geleden, met het oog op een eventuele schadevergoeding. "Ik hoop dat de uitspraak een voorbeeldfunctie zal hebben", zegt Berger. "Ik hoop dat andere werknemers tussen de druivenstokken zich nu gesteund voelen. Dat ze zich durven uitspreken en ook stappen durven te nemen. Want voor velen geldt toch een soort omerta: in Bordeaux hoor je niet te praten over landbouwgiffen."

Aanleiding voor de opkomst van bio, is het heftige debat dat al een aantal jaren woedt over het gebruik van pesticiden. Frankrijk is wereldwijd een van de grootste gebruikers van bestrijdingsmiddelen en in Frankrijk zijn de wijnboeren de grootste "boosdoeners".

Tegelijkertijd vragen de consumenten steeds vaker om "eerlijke" producten, en dus ook om wijnen die duurzaam zijn gemaakt. Een speciale onderzoekscommissie van de Franse Tweede Kamer schreef vorig jaar dat er een verband is tussen het werken met pesticiden en het krijgen van verschillende soorten kankers en de ziekte van Parkinson.

Rond Bordeaux werd begin dit jaar onderzoek gedaan naar hoofdharen van werknemers in de wijngaarden en van omwonenden. In die haren werden resten van 16 bestrijdingsmiddelen gevonden. Daaronder was ook het gif Diuron, dat in Frankrijk al ruim 10 jaar verboden is omdat het mogelijk kankerverwekkend is.

Veel aandacht was er de jongste jaren ook voor de zaak rond Sylvie Berger. Zij werkte jarenlang in wijngaarden bij Bordeaux, en kreeg de ziekte van Parkinson. Neurologen in het ziekenhuis van Bordeaux zeiden na onderzoek dat die ziekte veroorzaakt was door het gif dat in de wijngaard werd gebruikt waar ze werkte.

"Eindelijk gedaan met de straffeloosheid waarmee wijnboeren te werk gaan"

Dit jaar kreeg de zaak ook een opvallende juridische draai. De rechter hield de wijnboer waar Berger werkte, aansprakelijk voor haar ziekte. "De werkgever is ernstig in gebreke gebleven, stelde de rechter. Hij had ons moeten beschermen tegen de landbouwgiffen", aldus Berger over het vonnis.

Het was voor het eerst dat een Franse rechter een wijnboer aanwees als schuldige voor het ziek worden van zijn personeel wegens bestrijdingsmiddelen. De uitspraak wordt dan ook gezien als een revolutie in Bordeaux, het wereldwijde wijn-Mekka. "Het is eindelijk gedaan met de straffeloosheid waarmee wijnboeren te werk gaan", zei een specialist.

De rechter heeft nu een onderzoek gelast naar de lichamelijke en financiële schade die Sylvie Berger heeft geleden, met het oog op een eventuele schadevergoeding. "Ik hoop dat de uitspraak een voorbeeldfunctie zal hebben", zegt Berger. "Ik hoop dat andere werknemers tussen de druivenstokken zich nu gesteund voelen. Dat ze zich durven uitspreken en ook stappen durven te nemen. Want voor velen geldt toch een soort omerta: in Bordeaux hoor je niet te praten over landbouwgiffen."

Luister naar een reportage van correspondent Frank Renout, en een reactie van Paul Vleminckx, vice-voorzitter Belgische wijnbouwers:

Bron: vrtnws.be en De ochtend