Brussel overweegt coronapas in horeca, maar heeft het ook nut? Dit kunnen we leren van Frankrijk en Italië

In de maand juni blijkt het aantal Fransen dat zich laat vaccineren tegen te vallen. Tot in mei ging het goed vooruit, maar met de zomer in aantocht is een flinke terugval te zien van het aantal mensen dat een eerste prik laat zetten. Oproepen en campagnes om zich vrijwillig te laten vaccineren, blijken niet helemaal het gewenste effect te hebben.

Net voor de Franse nationale feestdag, op 12 juli, kondigt president Emmanuel Macron in een nationale toespraak aan dat het gebruik van de coronapas - le pass sanitaire - vanaf 9 augustus wordt uitgebreid. Het meest opvallend: ook wie op café en restaurant wil gaan, moet volledig gevaccineerd of getest zijn, zelfs op terras. 

Het is een beetje een gok van Macron. De president weet dat hij veel mensen het mes op de keel zet om zich te laten vaccineren, zonder die verplichting formeel op te leggen. Iets wat de Franse regering overigens wél doet voor mensen die actief zijn in de zorgsector, of een functie hebben die in contact staat met het publiek. Ook jongeren tussen 12 en 18 zullen trouwens vanaf eind deze maand op veel plekken een pass sanitaire moeten kunnen voorleggen.

Gegokt en gewonnen?

Als het de primaire bedoeling van Macron was om het aantal vaccinaties op te krikken - wat nooit is tegengesproken - dan mogen we het een succes noemen. Het aantal nieuwe vaccinaties bleef begin juli zoals gezegd onder de verwachtingen, zoals blijkt uit deze grafiek. Maar na de toespraak van Macron en de aankondiging van de uitbreiding voor de coronapas gingen de cijfers plots scherp stijgen. Het aantal eerste vaccinaties verdubbelde haast, en zat begin augustus weer dicht bij de historische top van eind mei. "Macron heeft gegokt en gewonnen" concludeerde de nieuwssite Politico.

Niet met de Franse slag

Macron nam een risico omdat hij ongetwijfeld wist dat een deel van de bevolking het niet eens zou zijn met zo'n de facto verplichting tot vaccinatie. Dat bleek ook toen week na week betogers de straat optrokken. Maar dat nam de regering erbij. Het belangrijkste in de ogen van Macron was ongetwijfeld dat de doelstelling - een nieuwe opstoot in vaccinaties - werd gehaald. Bovendien had de grondwettelijke raad het grootste deel van de maatregelen goedgekeurd, waardoor de angel van onwettigheid was weggehaald.

Het valt trouwens op dat horeca-uitbaters in Frankrijk, ondanks hun aanvankelijk protest, de pass sanitaire wel degelijk streng controleren. Ook bijvoorbeeld op de terrassen. Het volstaat ook niet om te laten zien dat je bijvoorbeeld volledig gevaccineerd bent, het moet worden vastgesteld met een scan. Een manier voor de overheid om te zien of de horeca de controles wel degelijk doet, zonder dat er daarvoor agenten naar de terrassen moeten worden gestuurd.

Wie dacht dat er zou worden gecontroleerd met de Franse slag heeft het mis. Intussen nadert Frankrijk de vijftig miljoen eerste dosissen, wat overeenkomt met bijna 85 procent van de bevolking boven de twaalf jaar. Mission accomplie dus voor de president, Frankrijk zit niet langer aan de staart van het Europese peloton. Al moet erbij gezegd dat de vaccinatiecurve de laatste weken weer steil naar beneden loopt. Het "boost-effect is weg", gaf ook minister van volksgezondheid Olivier Véran toe.

(lees verder onder de foto)

En Italië?

In Italië is het effect van de green pass ook voelbaar, maar minder uitgesproken dan in Frankrijk. De regels zijn er ook enigszins anders, een terrasje doen in Italië kan perfect zonder. Eén enkele vaccinatie volstaat ook, je hoeft er geen twee te hebben. Alleen als je naar binnen wil in café of restaurant of een museum of een zaal voor een concert wil bezoeken ontsnap je niet aan de controle. Ook verschillende beroepsgroepen moeten in Italië verplicht aan de prik, dat is vanaf oktober bijvoorbeeld ook het geval voor iedereen die in een restaurant werkt.

Maar ook in Italië zagen de vaccinatiecentra na de aankondiging van de coronapas op café en restaurant het aantal vaccinaties toenemen, met 15 tot zelfs 200 procent. In Rome gingen in de dagen na de aankondiging een kwart méér mensen langs bij de vaccinatiecentra.  Net als in Frankrijk was er aan het begin van de zomer een dip, het aantal eerste vaccinaties was teruggevallen tot zo'n tachtigduizend per dag. Na de aankondiging van premier Mario Draghi dat de green pass vanaf 6 augustus verplicht werd - bijvoorbeeld op café en restaurant - liep het aantal plots weer op. Tot vaak meer dan 170.000 per dag de eerste weken van augustus, een verdubbeling dus in vergelijking met de weken ervoor.

Et maintenant?

Vraag is nu natuurlijk hoe lang de coronapas in die twee landen nog zal worden gehandhaafd. In Frankrijk in principe tot 15 november, al sluiten zowel president Macron als de regering niet uit dat de maatregel "als het nodig is" zal worden verlengd. In Italië is er nog geen duidelijkheid, maar professor Franco Locatelli van de wetenschappelijke adviesraad heeft er alvast voor gepleit de green pass nog een hele poos aan te houden. Al is dat natuurlijk een politieke beslissing.

Beluister de reportage van Frank Renout over de coronapas in Frankrijk via Radio 1 Select

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook: