"Canto Ostinato" in Antwerpen: de kracht van herhaling

Op zaterdag 10 februari spelen Alexander Melnikov, Alexej Lubimov, Alexej Zuev en Slava Poprugin "Canto Ostinato" van Simeon ten Holt op vier vleugelpiano's in de Singel. De eerste voorstelling was gauw uitverkocht en de Singel programmeerde meteen een tweede, later op de avond. Hoe valt die aantrekkingskracht te verklaren?

"Hypnotiserend"

“Canto Ostinato” is repetitief, bezwerend en melodieus. “Ostinato” komt van het Latijn en betekent letterlijk “koppig”. Componist Simeon ten Holt (1923-2012) laat een muzikaal motief eindeloos-wervelend herhalen en variëren. De Nederlandse journalist Paul Witteman noemt het “hypnotiserende muziek, onthaastende klanken met de elegantie van Chopin en de ijzeren discipline van Steve Reich.”

Filosofe Joke Hermsen heeft vaak over de "Canto" geschreven, over “de talloze herhalingen, die als de af en aan stromende golven op het strand op me inwerkten om me ten slotte in de muziek kopje-onder te laten gaan.”  Ze ziet een “geheim verbond met de tijd” in de muziek van Ten Holt, die de luisteraar ontvankelijk maakt voor “die andere tijdervaring dan de kloktijd.”

In een stationshal of in een kerk?

Net als de Estse componist Arvo Pärt begon Simeon ten Holt zijn carrière met koele, atonale composities. “Canto Ostinato” schreef hij tussen 1975 en 1979; de muziek is melodieus en vloeiend.

Elke uitvoering van "Canto Ostinato" is uniek, want Ten Holt geeft de musici veel vrijheid. De speelduur kan variëren van zestig minuten tot drie uur. Ook de bezetting is variabel: voor één of meer toetsinstrumenten.  In Nederland wordt de compositie vaak uitgevoerd op openbare plaatsen, zoals een stationshal of een metrotunnel. Of, zoals in het filmpje hier onder, op een kerkorgel terwijl een soefi-derwisj rondjes draait.

Muziek om bij te bevallen

In de Singel wordt ook de documentaire “Over Canto” van Ramon Gieling getoond, een film over hoe de "Canto" de levens van 9 mensen veranderde. Een museumdirectrice beviel van een zoon, terwijl de muziek speelde; een dj liet een stukje partituur op zijn arm tatoeëren, een wetenschapper vond een gelijkenis met zijn onderzoek, voor een vrouw was de "Canto" aanleiding tot haar scheiding.

"Canto Ostinato" van Simeon ten Holt met Alexander Melnikov, Alexej Lubimov, Alexej Zuev en Slava Poprugin in de Singel; het publiek kan plaatsnemen op kussens en strandstoelen.

Bron: vrtnws.be