Concurrentie op de werkvloer? “Meer kans op burn-out”

De Franse voetbalwereld is al meer dan een week in de ban van een verhaal dat uit een spannende misdaadfilm lijkt te komen. Na een avondje uit werd de auto van twee speelsters van Paris Saint-Germain, Aminata Diallo en Kheira Hamraoui, opgewacht door mannen met bivakmutsen. Die sleurden Hamraoui uit de auto en sloegen haar op de benen met een ijzeren staaf. Een dag later was er een verrassende arrestatie: Diallo zou achter de aanval op haar vriendin en ploeggenote zitten, want Hamraoui is niet alleen vriendin en ploeggenote, maar ook concurrente van Diallo in de ploeg. Het inspireerde ‘De Wereld van Sofie’ tot een uitzending over bikkelharde concurrentie.

Ook buiten sportcompetities kunnen we in een concurrerende omgeving belanden. Zo is op de werkvloer ook soms sprake van onderlinge concurrentie. Werkt concurrentie motiverend en kan het de prestaties van werknemers binnen een bedrijf verbeteren of helemaal niet? Vragen voor professor Anja Van den Broeck, arbeidsmotivatie-experte aan de KU Leuven.

Burn-out

“Concurrentie op de werkvloer kan een aantal voordelen hebben” begint Van den Broeck. “Het kan mensen activeren om het beste uit zichzelf te halen.” Maar er zijn toch ook nadelen: “Als concurrentie het hoofdmotief is, heeft dat negatieve implicaties voor hoe mensen zich in hun vel voelen. Het risico op burn-out verhoogt.”

Wanneer concurrentie te sterk wordt doorgedreven wordt, wordt de taak an sich ook minder belangrijk, en gaat het meer om het ‘ik’ en om het ‘winnen’ van de andere. Van den Broeck haalt het voorbeeld aan van architecten die meedoen aan een competitieve wedstrijd: “Hun ontwerp kan er dan wel heel mooi uitzien, maar als de tijd wat begint te nijpen, wordt er minder tijd besteed aan het uitwerken van de fundering. Dan heb je wel een hele mooie creatie, maar eentje die misschien toch niet zo lang stabiel blijft staan.”

“Als je heel erg gericht bent op de competitie, en alles moet daarvoor wijken, heeft dat op korte termijn misschien wel een positief effect – het geeft een kick om te winnen – maar dat gevoel blijft niet lang duren. Er is dan meer kans op burn-out, men is minder enthousiast over het werk en minder betrokken bij de organisatie.”

Wat bepaalt hoe concurrentieel een omgeving is?

Hoe concurrentieel een omgeving is, kan een combinatie van factoren zijn. “Sommige mensen zijn van nature wat meer ambitieus, en gericht op goede doelen.” Maar ook de leidinggevende heeft natuurlijk een flinke impact op het team. “En dat zie je in allerlei soorten sectoren.”

Als je werknemers lang gemotiveerd wil houden, kan je dus beter kijken hoe je kan samenwerken op basis van unieke capaciteiten, dan dat je hen laat concurreren, geeft Van den Broeck aan.

Steekvlamcarrière

Wie voortdurend in concurrentie is met anderen, creëert ook een soort steekvlamcarrière: kort veel presteren, en dan ineens opgebrand zijn. “Je ziet ook dat mensen die in een organisatie werken waar het ‘up or out’ is, niet lang blijven" zegt Van den Broeck.  "Mensen wachten niet af of ze de mogelijkheid zullen krijgen om op te klimmen, maar beslissen zelf om andere horizonten op te zoeken. Wat niet handig is op een krappe arbeidsmarkt.”

Beluister het gesprek met Anja Van den Broeck in 'De Wereld van Sofie' via Radio 1 Select

Lees ook: