Coronavaccin mede dankzij gulle gift van Dolly Parton: hoe ongewoon is dat?

Een voetnoot bij het bericht dat het Amerikaanse coronavaccin van farmabedrijf Moderna voor 94,5 procent effectief is: Dolly Parton heeft een bijrolletje in dit succesverhaal. De Amerikaanse countryzangeres en actrice heeft 1 miljoen dollar gedoneerd aan het Vanderbilt University Medical Center.

Al met al een kleine bijdrage in de ontwikkeling van het succesvolle vaccin, als je bedenkt dat de Amerikaanse overheid 1 miljard dollar heeft geïnvesteerd in het vaccin. Maar niet onbelangrijk, zegt een onderzoeker, want met haar geld werd een test gefinancierd die de goede immuunrespons van het vaccin aantoonde.

Traditie

Hoe ongewoon is het dat vermogende Amerikanen grote bedragen spenderen aan filantropische doelen? Helemaal niet, die traditie bestaat al sinds de 19e eeuw in de VS, zegt Luc Van Liedekerke, professor Bedrijfsethiek aan de Universiteit Antwerpen en de KU Leuven in 'De Wereld Vandaag': “Op het einde van de 19e eeuw had je een aantal grote industriëlen in de VS zoals Rockefeller, Carnegie en later ook Henry Ford, die enorme fortuinen verwerven."

"En het is vooral via Carnegie en zijn artikel “Gospel of Wealth” (Het evangelie van de rijkdom), zowat de oertekst van de filantropie, dat de gedachte ontstaat dat wat men gekregen heeft van de samenleving, men op een of andere manier moet teruggeven aan die samenleving. En dat is een systematische houding, ook bij Dolly Parton. Het is zeker niet de enige keer, die heeft een lange traditie van giften, er bestaat ook zoiets als de Dollywood Foundation."

Discreet?

Is het de gewoonte om met die giften naar buiten te komen, of doen veel Amerikanen dat in alle discretie? Luc Van Liedekerke: “Het is niet echt onderdeel van de Amerikaanse cultuur om zeer discreet te zijn. Er bestaat bij ons een andere traditie. Wij doen dat ook, maar wij doen dat inderdaad veel discreter.”

“In de VS gaat het om enorme bedragen, het zijn echt fortuinen die de filantropische weg opgaan. De bekendste op dit moment is “The Giving Pledge” van Bill en Melinda Gates, waar ook zakenman en investeerder Warren Buffett deel van uitmaakt. Die mensen beloven dat ze meer dan de helft van hun fortuin gaan weggeven, en er zit nu toch al meer dan 1 triljoen dollar in die “Giving Pledge”, die onder meer besteed worden om malaria in de hele wereld uit te roeien."

Het evangelie van de rijkdom

“In die “Gospel of Wealth” schrijft Carnegie over twee dingen. Je hebt enerzijds je levenswijze: je krijgt het niet vanzelf, dus je moet hard werken en je mag niet al te exuberant leven. Kijk naar Warren Buffett: die man leeft in een zeer eenvoudig huis, die heeft heel eenvoudige pakken aan. Dus je ziet daar dezelfde soort van filosofie.”

“En het tweede deel is: hoe geef je weg? En daar is de gedachte: als mensen honger lijden geef  je geen vis, maar geef je ze een vislijn en dan leer je hen vissen. En dat is ook onderdeel van de giftcultuur: dat je veel geeft naar opleiding, naar educatie, naar gezondheidszorg, naar dingen die echt fundamenteel zaken oplossen."

"En dat zie je al bij Carnegie. We kennen hem vooral van de Carnegie Hall in New York, maar er zijn ook de Carnegie Libraries: die man heeft om en bij de 3.000 bibliotheken tot stand gebracht."

Gaat het bij die Amerikaanse weldoeners echt om altruïsme? Luc Van Liedekerke: “Wel er zit daar echt een soort van protestantse levensfilosofie achter: ik heb gekregen, en ik geef terug. En bij Carnegie was dat: je moet dat niet aan je nakomelingen geven, je geeft dat aan de brede samenleving terug.”

Er zit een soort van protestantse levensfilosofie achter: ik heb gekregen, en ik geef terug.

“Die protestanten – in tegenstelling tot katholieken – die hebben niet de luxe van een biecht en een vagevuur, dus het moet nù gebeuren. Je moet nu je leven maken, je moet nu tonen dat je iets na te laten hebt, dat je iets gegeven hebt. En dat zit ook heel hard in het gedrag van mensen als Bill en Melinda Gates.”

Zien we die traditie ook in Europa? Luc Van Liedekerke: “We zien dat vooral in het Verenigd Koninkrijk, in Nederland. Opnieuw: in protsestantse landen zien we een veel sterkere filantropische traditie dan bij ons; het bestaat bij ons natuurlijk, maar de bedragen zijn meestal een pak groter in die protestantse landen.

Er is wel een ander probleem, namelijk: waar komt dat geld vandaan?

“Er is wel een andere probleem”, zegt Luc Van Liedekerke: “Namelijk de vraag: waar komt dat geld vandaan. Die mensen heten “Robber Baron” (overvaller-baronnen) voor een reden: dat waren genadeloze monopolisten. Dat was het geval met Carnegie, maar ook met Rockefeller en anderen. Hun bedrijfspraktijken waren op zich wel problematisch. En dat is iets waar wij in de Europese continentale traditie veel meer naar kijken. En ook of je belastingen betaalt, dan wel wat je daarna met je geld gaat doen. En daar zit een heel duidelijk verschil in traditie.”

Beluister het gesprek met Luc Van Liedekerke in 'De Wereld Vandaag':

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag