Koningin Elisabethwedstrijd voor piano van start, "maar zonder publiek zullen de zalen niet zinderen als anders"

Het goede nieuws: je moet geen minuut missen, zelfs de eerste ronde is nu te volgen via livestreaming. Halve finale en finale komen op radio en tv (Klara, Canvas, kanaal Ketnet) en op VRT NU. De winnaar of winnares van het "WK voor piano" kennen we op 29 mei.

Vorig jaar was er helemaal geen Koningin Elisabethwedstrijd, de 20e editie voor piano werd doorgeschoven naar dit jaar. Iedereen die toen was geselecteerd mag nu weer meedoen. 58 pianisten uit de hele wereld zijn een week vroeger naar Brussel afgereisd, op corona getest en netjes in quarantaine geplaatst. Vanaf vandaag wagen ze hun kans in de eerste ronde, die zes dagen in beslag neemt. Al moeten ze allemaal eerst nog een tweede keer getest worden.

De coronamaatregelen in het Flageygebouw (voor de eerste ronde en de halve finale) en in Bozar (voor de finale) zijn rigoureus, met aparte circuits voor de kandidaten, orkestleden, persmensen. Er wordt ook getest. En er mag geen publiek in de zaal, dat is nog nooit eerder gebeurd sinds de start van het concours in 1937. “Een trieste zaak,” vindt Klara- en Canvaspresentatrice Katelijne Boon, “het publiek zorgt net voor de chemie. Ik hoop dat het niet te kil wordt.”

Koningin Mathilde komt wel enkele keren kijken en luisteren, maar dan strikt in haar functie van beschermvrouwe van de wedstrijd. De jury, onder leiding van Gilles Ledure, zit niet schouder aan schouder aan een lange tafel, maar verspreid. Dat wordt een vreemd beeld en voor de pianisten wellicht eerder een examen- dan een concertervaring. Zullen we een pianist(e) op het podium zien zweten onder een mondmasker? Dat is nog afwachten, mogelijk gaat het masker af net voor de performance begint.

Het podium van Bozar wordt groter gemaakt zodat de orkestleden verder uit elkaar kunnen zitten;  Katelijne Boon ontvangt voor de finaleweek minder gasten aan een grotere tafel. Clara De Decker blijft wel interviewen in de wandelgangen. Zelfs 'De Zes', zes jonge Belgische pianostudenten die de wedstrijd van a tot z volgen, pronostiekjes maken, de tv-uitzending afsluiten met eigenzinnige covers en commentaar geven op sociale media, mogen niet samen in één loge. Het wordt in alle opzichten wennen. Katelijne Boon: “Het feestelijke is er wat van af.”

Maar toch is Katelijne Boon verheugd bij de start: “We hebben zo lang livemuziek moeten missen. Ik voel me heel bevoorrecht dat ik weer in de zaal mag zitten. Maar zo jammer voor al die andere mensen die graag komen kijken en luisteren. Ik lees hun frustratie op sociale media. Er zijn mensen die een week vakantie nemen voor de Koningin Elisabethwedstrijd!”

Loodzware halve finale, beperkt aantal finalisten

Voor de kandidaten verandert er ook heel wat. Er stoten maar 12 pianisten door naar de halve finale en 6 naar de finale, dat is een halvering tegenover andere jaren. Dure plekjes dus. Met name de halve finale wordt een zware dobber. Waar de kandidaten vroeger hun verplichte Mozart-concerto en hun recital van 45 minuten op twee verschillende dagen speelden, moeten ze dat nu in één middag of avond zien te klaren.

Daartegenover staat wel dat ze een jaartje langer hebben kunnen oefenen, omdat de wedstrijd vorig jaar werd geschrapt. Er zijn zelfs enkele pianisten bij die ook meededen aan de vorige piano-editie van 2016. En nog een voordeel: er zijn 6 prijzen te verdelen in de finale, eentje voor elke finalist dus, niemand gaat met lege handen naar huis.

Mannelijk en Koreaans

Aan de start verschijnen 58 pianovirtuozen, geselecteerd uit meer dan 300 kandidaten die een video hebben ingestuurd. Genderevenwicht is er niet: er nemen 49 mannen en 9 vrouwen deel. Ter vergelijking: voor de vioolwedstrijd van 2019 waren twee op de drie deelnemers vrouwen.

De pianisten van 2021 komen uit 16 landen. Met Korea op kop: 15 deelnemers, meer dan een kwart dus. Uit Rusland komen 11 pianisten, uit Japan en Frankrijk telkens 7. Belgen zijn er niet bij, wel een Nederlander: Aidan Mikdad. 

Rach 3

Welke muziek kunnen we verwachten? Traditioneel een heleboel versies van het eerste pianoconcerto van Peter Tsjaikovski, het derde van Sergei Prokofiev of 'Rach 3', het beroemde derde concerto van Sergei Rachmaninov. Maar er is ook goednieuw werk te ontdekken, in de halve finale is dat “Nocturne” van de Franse componist Pierre Jodlowski, in de finale een stuk van Bruno Mantovani, eveneens uit Frankrijk. Twee orkesten lopen zich warm om de kandidaten te begeleiden: in de halve finale het Orchestre Royal de Chambre de Wallonie onder leiding van Frank Braley en in de finale het Nationaal Orkest van België, met als dirigent Hugh Wolff.

De vorige Koningin Elisabethwedstrijd voor piano vond plaats in 2016; de winnaar was toen de Tsjech Lukáš Vondráček. Nog nooit heeft een Belgische muzikant(e) de wedstrijd gewonnen, of het nu voor piano, viool, zang of cello is. Toen er nog een categorie voor componisten bestond waren er wel verscheidene Belgische winnaars. 

Belgische toppers, maar geen winnaar

In 2007 werd Liebrecht Vanbeckevoort 6e in de pianowedstrijd en in 1991 eindigde Jan Michiels 12e. Johan Schmidt eindigde in 1987 op de 4e plaats, Eliane Rodrigues 5e in 1983, Robert Groslot werd 6e in 1978 en Sylvia Traey 8e; in 1975 eindigde Dominique Cornil 11e.

Twééde prijzen zijn wel al uitgedeeld aan Belgische muzikanten: aan sopraan Jodie Devos in 2014 en aan tenor Thomas Blondelle in 2011. Violisten Lorenzo Gatto en Yossif Ivanov wonnen de 2e prijs viool in respectievelijk 2009 en 2005.

Beluister het gesprek met Katelijne Boon (Klara/Canvas) in 'De Ochtend' via Radio1 Select

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook: