Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Wereld van Sofie

Dark tourism: waarom reizen we naar plekken waar rampen of gruwelijkheden plaatsvonden?

ma 21 sep. - 7:37

Elk jaar bezoeken miljoenen vakantiegangers een rampplek of een plek waar iets gruwelijks gebeurd is. De Britse onderzoekers John ­Lennon en Malcolm Foley plakten daar de term 'dark tourism' op. In 2018 vond je dark tourism op meer dan 800 plaatsen in 108 verschillende landen. Wat bezielt mensen om te staan gapen naar menselijk drama, naar grote tragedies?
Ground Zero

Wat is ramptoerisme?

Dat is een heel breed concept , zegt toerismegeograaf Arie Stoffelen (Rijksuniversiteit Groningen) in 'De Wereld van Sofie'. Aan de ene kant staan we elkaar te verdringen als de politie de straat afzet na een schietpartij. Da’s ramptoerisme op microniveau. Kijkfiles vallen daar ook onder. Aan de andere kant heb je ‘echt’ ramptoerisme. Dan gaan mensen op vakantie naar plekken waar rampen of gruwelijkheden hebben plaatsgevonden. Zoals Ground Zero in NY, Auschwitz, The Killing Fields in Cambodja, Chernobyl. Ramptoerisme wordt ook wel ‘dark tourism’ genoemd. Omdat het meestal bestemmingen zijn waar ‘donkere’ gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. 

Waarom trekken plaatsen waar rampen of gruwelijke dingen gebeurd zijn ons zo aan?

We zijn gefascineerd door de dood. We zijn er tegelijk bang van en er door gefascineerd. Er zijn verschillende soorten ramptoeristen. Veel mensen bezoeken Auschwitz om er iets van te leren. Het komt zo veel meer binnen dan als je er over leest of naar een documentaire kijkt. Maar iemand kan Auschwitz ook gewoon op zijn bucketlist hebben staan. Er geweest zijn, is al meer dan genoeg. Dark tourism als bucketlist toerisme heet dat dan. Er kan ook een persoonlijke drijfveer achter zitten. Een Brit bijvoorbeeld die de plek bezoekt waar zijn overgrootvader sneuvelde in de Westhoek. Een reis naar Chernobyl is erg populair dankzij de  gelijknamige HBO serie. Chernobyl heeft verschillende lagen. Het gunt je een blik achter het vroegere Ijzeren Gordijn. Die donkere betonnen centrale. Met daar bovenop de verrassing dat de natuur weer de overhand neemt.

Is dark tourism een recent fenomeen?

Nee, al bij de Romeinen kwam men van heinde en verre kijken naar de gladiatorenspelen. Of denk aan publieke terechtstellingen doorheen de geschiedenis. Naar de Westhoek kwam er meteen na WOI ook al ramptoerisme op gang. Dark tourism staat wel meer in de spotlights de laatste jaren. Dat heeft verschillende oorzaken. Het toerisme in het algemeen is de voorbije jaren exponentieel gegroeid. Van 1 miljard toeristische bewegingen 7 jaar geleden naar anderhalf miljard vorig jaar. Er wordt voortdurend naar nieuw aanbod gezocht. Meer hypergespecialiseerd aanbod. Mensen willen nieuwe dingen, bijzondere ervaringen. En dan is dark tourism een gat in de markt. 

Groeit onze interesse voor ramp-en gruwelplekken ook omdat we meer rampen en terreur zien in het nieuws?

Ja, er blijft die fascinatie voor de dood. De wereld is heel complex, er is veel onzekerheid en onduidelijkheid, we willen snappen wat er rondom ons gebeurd. We willen terreur als 9/11 snappen, daarom trekken we naar Ground Zero.

Waar ligt de grens van het aanvaardbare van dark tourism?

Reisbureau’s zien er natuurlijk brood in. Ground Zero heeft ook een politieke component. Het is een instrument van de overheid om het nationaal bewustzijn op te poetsen. Auschwitz is heel bewust in de markt gezet om er voor te zorgen dat we de Holocaust nooit vergeten. Maar het vermarkten van een plek als Ground Zero kan stuitend zijn voor mensen die er een dierbare verloren. Het is heel lastig om de juiste balans te vinden tussen ‘zinvol en sensatie’. Kan je er iets van leren, wat is de invloed op de samenleving? Op de lokale bevolking? Het kan snel omslaan naar sensatie. In Amsterdam kan je een ‘liquidatietour’ boeken. Een tour langs locaties waar onderwereldfiguren zijn omgelegd. Dat kan je sensatie noemen maar dat is niet persé slecht zolang je er niemand schade mee berokkent. Maar als de grenzen van het morele worden overschreden, als het als beledigend wordt ervaren, dan is er een probleem.

Lees ook:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet