"Dat de geboortevolgorde in het gezin bepaalt wie je bent is een fabeltje"

Lynn Berger probeert met haar boek een leemte te vullen. "Toen ik de eerste keer zwanger was kon ik me eindeloos inlezen, van romans tot mémoires,  over wat het betekent om voor de eerste keer een kindje te krijgen. Maar toen ik de tweede keer alles wou lezen over wat het betekent om zoiets groots en meeslepends nog eens mee te maken of wat het betekent voor kinderen om ineens met z'n twee te zijn,  was er beduidend minder lectuur voorhanden. Het enige wat ik kon vinden waren adviesboeken met angstaanjagende titels als: 'Hoe overleef ik mijn tweede kind?’"

Lynn Berger weerlegt in haar boek een aantal misverstanden over de verschillen tussen het eerste en het tweede kind: 

"Sigmund Freud beweerde eind 19de eeuw dat de komst van een broertje of zusje het eerste grootste trauma is dat een kind te verwerken krijgt. En dat idee, dat 'eerste kinderen' jaloers zijn op de tweede, hebben we honderd jaar aan elkaar doorverteld. Maar sinds de jaren tachtig weten we uit onderzoek dat de meeste kinderen daar eigenlijk geen last van hebben. En bij de kinderen die er wel last van hebben,  is het na vier maanden weer voorbij." 

"Dat de plek in het gezin bepaalt wie je bent, klopt helemaal niet. In de 19de eeuw dacht men dat eerste kinderen serieuzer, braver, misschien neurotischer waren, en de tweede socialer, rebelser en creatiever. Maar uit recente studies waarin echt grote aantallen gezinnen met elkaar werden vergeleken blijkt het effect van de geboortevolgorde op je persoonlijkheid een fabeltje. Nochtans ervaren veel mensen dat zo. Dat komt omdat de oudste kinderen vaak een bepaalde rol toebedeeld krijgen, bijvoorbeeld: neem je verantwoordelijkheid als er ruzie is."

"Oudste kinderen worden vaak ook  slimmer bevonden. In een Amerikaanse studie werd aan ouders gevraagd: 'welke van je twee kinderen is de beste op school?' De meerderheid van de ouders zei dat de oudste de slimste was, maar dat werd niet bevestigd door de schoolrapportcijfers. Toen een jaar later dezelfde vraag gesteld werd, bleek dat de oudste er meer op vooruitgegaan was dan de tweede.  Dat toont aan dat de verwachtingen van de ouders toch een effect hadden op de schoolprestaties." 

Welke verschillen tussen het eerste en het tweede kind zijn er wél aanwijsbaar?

"De oudste heeft gemiddeld een iets hoger IQ (al gaat het om héél klein verschil, alleen waarneembaar in IQ-tests). Dat komt allicht omdat het oudste kind de eerste jaren nog alle aandacht van de ouders krijgt. Ouders doen meer moeite om voor te lezen, blokjes te stapelen,... of ze doen andere cognitief stimulerende spelletjes." 

"Oudere kinderen worden doorgaans iets langer/groter. Misschien omdat ouders hun tweede kind sneller junkfood geven, of wanneer het ziek is minder snel de dokter bellen."

"Maar eigenlijk moet je kinderen best niet teveel met elkaar vergelijken. Volgens ontwikkelingspsychologen creëer je zo een voorwaarde voor rivaliteit. Zelfs als je zegt: 'eet je bord eens leeg, dat van je zusje is al op!', maak je er al een soort wedstrijd van."

Lees ook: