“Dat was het nieuws” verdwijnt: het einde van een tijdperk

"Dat was het nieuws” had tot voor kort een louter praktische functie. “Het radionieuws wordt op verschillende zenders op hetzelfde moment uitgezonden. "Dat was het nieuws" was het signaal voor de presentatoren om na het nieuws weer in te pikken, en te starten met het programma”, legt coördinator radionieuws Rob Renckens uit. Maar door nieuwe, digitale systemen, zijn die signaalwoorden niet meer nodig voor een vlotte overgang tussen radionieuws en de programma’s van de radionetten. Exit “dat was het nieuws”, dus.

Expo 58

Hoe lang nieuwslezers de zin al gebruiken, is een mysterie. “Zeker van voor de jaren  80”, zegt een collega met aardig wat dienstjaren. Verder terug in de tijd, dan. Zelfs in de jaren 50 spraken nieuwslezers de 4 woorden al uit. “Ik werkte op interimbasis als nieuwslezer tijdens de Wereldtentoonstelling van 1958”, vertelt ex-VRT-baas Cas Goossens. “Ook toen rondde ik de nieuwsuitzendingen altijd keurig af met "Dat was het nieuws". Geen benul waar het vandaan kwam. Ik denk dat het er altijd al is geweest.” Zo oud als de straat, dus.

Goossens gaat de legendarische radiozin niet echt missen. “Het was gewoon een soort mededeling van – het is gedaan, dat was het, ga maar door met het programma. Meer niet. Er hangt voor mij geen emotionele waarde aan. En als het dus verdwijnt, is het voor mij geen halszaak.”

Een louter functioneel zinnetje dus, waarvan niemand eigenlijk weet waar het vandaan komt. Toch slaagde één nieuwsstem erin om er zijn handelsmerk van te maken. Johan Janssens werkte voor de radionieuwsdienst tussen 1967 en 2009. Hij liet steeds een opvallend lange stilte vallen tussen "dat" en "was het nieuws’" Bewust, vertelt hij. “Ik heb het afgekeken van CBS-reporter Ed Murrow (foto onder). Die werkte tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit Londen. Hij begon zijn – behoorlijk legendarische – radiobijdrages altijd met met de woorden "This … is London". Hij zei nadien dat hij dat geleerd had van zijn uitspraakcoach. Want zo blijven woorden langer hangen bij luisteraars.”

Janssens heeft het ook altijd zo geïntoneerd. “Met uitzondering van ergens in de jaren 90. Toen werd ik er door de hoofdredacteur op gewezen dat mijn speciale uitspraak te frivool was.” Maar nadien pikte Janssens de draad weer op, tot op zijn allerlaatste werkdag.

"Meer op vrtnws.be"

“Dat was het nieuws” verdwijnt dus definitief naar de VRT-archieven. Maar het radionieuws komt met een nieuwe eindzin: “Meer op vrtnws.be”. Een bewuste keuze, zegt coördinator Renckens: “We willen op die manier doorverwijzen naar de website van VRT NWS, omdat daar vaak nog veel meer informatie over een nieuwsverhaal te vinden is. We zetten op de nieuwsdienst echt in op het digitale, dus logisch dat we er bij radio ook naar doorverwijzen.”