Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Wereld van Sofie

De comeback van de mammoet

ma 17 feb. - 3:18

Zijn wetenschappers in staat om de mammoet opnieuw tot leven te wekken? Wetenschapsliefhebber Lieven Scheire denkt van wel. Hij legt uit hoe in zijn boek 'DNA. Hoe de menselijke genetica ook jouw leven zal veranderen.’
mammoet

'Als ik nu zou moeten wedden, dan zou ik zeggen dat wij het nog meemaken, ja', zegt Lieven Scheire. De mammoet is minder lang uitgestorven dan mensen denken, 4000 jaar. Toen de piramides gebouwd werden, liepen er nog mammoeten rond in het hoge Noorden. Er is nog altijd discussie over waarom ze zijn uitgestorven. Ik denk dat klimaatverandering een rol gespeeld heeft, dat dat de boel verzwakt heeft en dat de mens dan het laatste duwtje gegeven om toch nog alles op te eten wat nog rondliep.'

Wetenschappers proberen de oerolifant weer tot leven te wekken!

De genetica heeft zoveel nieuwe truukjes opgeleverd dat er momenteel 2 methodes zijn. Eentje verloopt via CRISPR, het herschrijven van DNA, van levende cellen. Da's knip-en plakwerk. 'Een beetje CTRL C , CTRL V in het DNA, stukjes verwijderen en andere stukjes inplakken. Eén van de dichtste verwanten van de mammoet die we nu hebben, is de Indische olifant. We hebben de DNA-code van de mammoet uitgelezen. Ze willen die code van de Indische olifant zo gaan herschrijven dat ze er steeds meer mammoeteigenschappen in stoppen. Dat is mogelijkheid 1. Maar mogelijkheid 2 vind ik spannender en dat is gewoon klonen. Net zoals Dolly het schaap in de jaren negentig.'

Omdat de permafrost in Siberië steeds sneller smelt, komen er elk jaar fantastisch goed bewaarde dieren van tienduizenden jaren oud aan de oppervlakte. Ook mammoeten. 'Dan moet je in zo'n karkas op zoek gaan naar een cel die het nog goed doet', zegt Scheire. 'En proberen die in een laboratorium terug tot leven te kweken. En eens dat gelukt is, proberen die over te brengen in een eicel bv van een Indische olifant. En daar dan echt een mammoet uit te klonen. Waarschijnlijk moeten ze dan een Indische olifant als draagmoeder gebruiken. Want een eicel heeft na een tijdje natuurlijk een baarmoeder nodig van een zo verwant mogelijke soort. En dat is ook nog een groot vraagteken, of de baarmoeder van die Indische olifant wel opgewassen is tegen een mammoeteneitje!' 

De theorie is er maar doen ze dit ook al in de praktijk? 

Het klonen van zoogdieren binnen hun eigen soort is al bijna routinewerk momenteel. Honden, katten, paarden worden gekloond aan de lopende band. Dieren klonen via een verwante soort is ook al gebeurd. Er zijn  al uitgestorven dieren teruggebracht. De Iberische berggeit is er eentje. Die was nog maar een paar tientallen jaren uitgestorven, een berggeitensoort in de Pyreneëen. Die hebben ze via een verwante soort terug tot leven gekloond. We hebben dus al een uitgestorven dier teruggebracht. Maar nog geen mammoet.' 

Een grote speler in het klonen is het Zuid-Koreaanse bedrijf Sooam. Dat verkoopt vooral gekloonde huisdieren. En werkt nu nauw samen met het 'Mammoetmuseum' in Siberië.  Ze willen binnen dit en een paar jaar een levende mammoet terug te brengen op aarde. 

Maar dan zitten we  dus met één mammoet, die moederziel alleen ter wereld komt, zonder kans om zich voort te planten of rond te huppelen met een andere mammoet. Gaat dat een gelukkig dier zijn? 

'Dat wordt vaak gezegd : "Moeten we dat wel doen? Dat wordt nu eens het eenzaamste dier op aarde." Dierenwelzijn, volledig mee akkkoord. Ik denk persoonlijk dat een goed verzorgde mammoet in een dierentuin die alle aandacht van de hele wereld krijgt (als ik een beetje rondkijk naar de menselijke omgang met dieren), dan is dat niet echt het ergste wat we aan het doen zijn. Een mammoet klonen is wetenschappelijk en historisch een uniek experiment.'

Kunnen we ook andere prehistorische diersoorten terughalen uit het dodenrijk?

Vorig jaar is er een veulen gevonden, een soort voorouder van het paard. Veertigduizend jaar oud. In perfecte staat, daar kwamen zeer goede cellen uit. Daar zijn ze mee beginnen kweken. Om die oude paardensoort te klonen met het huidige paard. Maar dat is mislukt. Maar er komt heel wat uit het ijs de laatste jaren : een wolf uit het pleistoceen, ook in perfecte staat. En een paar maanden geleden is er een puppie gevonden die zo goed bewaard was dat er een soort schattigheid van af straalde, tienduizend jaar na zijn dood. 'Er wordt echt actief gezocht naar zeer goede karkassen van tienduizenden jaren oud. Sooam is een vestiging aan het bouwen in Siberië. Zo kunnen ze meteen aan de slag als daar bruikbaar DNA gevonden wordt.' 

Wie al begint te dromen over de comeback van de dino, moet Scheire teleurstellen. Het DNA van de dino is te oud, dat mag maximum honderduizend jaar oud zijn om te kunnen gebruiken. Voorlopig nog geen nieuw Jurassic Park dus helaas. 

‘DNA. Hoe de menselijke genetica ook jouw leven zal veranderen’, Lieven Scheire, is uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts.  

Lieven Scheire is ook op tournee met een theatervoorstelling over DNA.  De volledige speellijst vind je www.lievenscheire.be

Lees ook:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet