In 1971 werd in de kelders van de Amerikaanse Stanford-universiteit een opzienbarend experiment uitgevoerd. Onder leiding van psycholoog Philip Zimbardo werden 24 studenten willekeurig in twee groepen gesplitst; een gevangenengroep en een bewakersgroep.
Na zes dagen werd het experiment abrupt afgebroken omdat de bewakersgroep zich wel erg diep in hun rol begon in te leven. Het experiment is een klassiek voorbeeld geworden van de kracht van een sociale situatie.
Psycholoog Alain Van Hiel, van de Gentse Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, plaatst enkele kritische kanttekeningen bij het "experiment".