De Ochtend
"De maatschappij is niet zo koud": drie crisisvrijwilligers getuigen over hun inzet tijdens deze coronapandemie
zo 20 dec. - 8:49
De cijfers liegen er niet om: de website "Help de helpers", opgezet om vrijwilligers en organisaties met elkaar te matchen, kreeg maar liefst 11.000 aanmeldingen. Het recent opgerichte crisisplatform van het Rode Kruis kreeg op drie weken tijd 13 200 kandidaten.
Ziekenhuizen en huisartsenposten konden en kunnen rekenen op studenten verpleegkunde die hun vakantie opgaven of gepensioneerde oud-collega’s. "De maatschappij is niet zo koud", beaamt de Vlaamse Zorgambassadeur Lon Holtzer. "Er is veel engagement."
Dat bleek ook uit een recente studie van de UGent en het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. "Crisisvrijwilligers komen bij acute nood, rond specifieke vragen", legt onderzoekster Lesley Hustinx uit. Dat er nu zoveel zijn is allicht mee te danken aan de websites waarin organisaties en mogelijke helpers elkaar kunnen vinden. Beide partijen kunnen "shoppen". Dat werkt goed, zeggen ze ook bij het Rode Kruis.
Er is veel engagement in de samenleving
Flexibiliteit is troef
"Als ze op maat kunnen werken, zien we een grotere inzet van vrijwilligers", zegt Holtzer. "Het vraag- en aanbodsysteem is een moderne visie op vrijwilligerswerk."
Professor arbeidspsychologie aan de KU Leuven Anja Van den Broeck vindt dat vrij logisch: "Kunnen doen wat je goed kan, wanneer je dat wil of kan inplannen en je betrokken voelen, zijn basisbehoeften van de mens. Wetenschappers weten al langer dat anderen kunnen helpen betekenis geeft. Het laat je ergens bij horen. Iedereen heeft dat, ook de cool cats, mensen die denken dat ze daar niet vatbaar voor zijn."
Anderen helpen laat je ergens bijhoren
Wie zijn die vrijwilligers?
Twee op drie vrijwilligers zijn vrouwen. Dat blijkt uit de studie van UGent. Voor Lesley Hustinx lijkt dat eigen aan de crisisvrijwilliger: "Dus de extra hulpvragen die de coronacrisis veroorzaakt, lijken meer op de schouders van vrouwen te liggen. In normale omstandigheden doen mannen en vrouwen evenveel aan vrijwilligerswerk."
In die harde kern van "regelmatige" vrijwilligers zitten veel mensen die door corona hun gewone vrijwilligerswerk niet kunnen doen. "Die springen nu ook bij waar ze kunnen. Zich vrijwillig inzetten voor anderen zit ingebakken in hun identiteit en leefstijl", vertelt Hustinx.
Ik ben heel hoopvol met al die nieuwkomers
Voor Hustinx is zo’n grote groep nieuwkomers heel hoopvol. Want dat er nood is aan vrijwilligers, is duidelijk. Ook in de geestelijke gezondheidszorg.
Het vrijwilligerswerk van de toekomst
Tijdens de coronacrisis hebben zich drie grote platformen geprofileerd: Help de Helpers voor de zorg, het vrij recente crisisplatform van het Rode Kruis dat vraag en aanbod vooral voor woonzorgcentra op elkaar afstemt en Steunpunt Vrijwilligerswerk, voor de vrijwilligers. Daarnaast zijn er talloze lokale initiatieven, maar geen overkoepelend orgaan. Daar blijkt wel vraag naar, weet ook de zorgambassadeur. Voor alle partijen is dit succes van de coördinerende en overkoepelende organen iets om mee te nemen naar de toekomst.
Het schoentje knelt vooral in de zorg
Want de nood aan vrijwilligers blijft bestaan. "Woonzorgcentra kunnen eigenlijk niet zonder vrijwilligers. Die kunnen voor de vrolijke noot zorgen," zegt Lon Holtzer. "En het schoentje knelt vooral in de echte zorg."
Sommige mensen die zich hadden aangemeld, werden nooit gecontacteerd. "Dat werkt frustrerend en is daarom een aandachtspunt", zegt Holtzer. "Net zoals de grens tussen vrijwilligerswerk en betaalde arbeid die nu soms te vaag is."
