De Pauw mag verzegelde envelop niet inkijken, beslist rechtbank. Maar waarom wil hij dat?

Het vonnis dat de rechtbank in Mechelen vandaag heeft geveld is een tussentijds vonnis. Het heeft nog niets te maken met de schuld of onschuld van Bart De Pauw. Wel met een vraag van de advocaten van de tv-maker. Die vroegen tijdens de eerste inleidende zitting vorige maand om een envelop met geheime verklaringen te mogen inkijken. "Nee", luidt het vonnis van de rechtbank nu. De Pauw kan nog in beroep gaan.

Wat zit er in die envelop?

In die envelop zitten de verklaringen die actrices Maaike Cafmeyer en Liesa Naert eind 2017 deden bij de preventieadviseur van de VRT. Die preventieadviseur is iemand bij wie werknemers van de VRT terecht kunnen met klachten over geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag. Ook mensen die niet rechtstreeks voor de VRT werken, kunnen er een klacht indienen als ze lastiggevallen worden tijdens de opnames van een programma dat voor de VRT gemaakt wordt - door een extern productiehuis bijvoorbeeld.

Toen Cafmeyer en Naert naar de VRT stapten om te klagen over het gedrag van De Pauw, maakte de preventieadviseur daar een verslag van. Het is op basis daarvan dat de VRT uiteindelijk besliste om de samenwerking met De Pauw stop te zetten. Toen dat nieuws bekendraakte, begon het gerecht een onderzoek tegen De Pauw wegens mogelijke belaging. Er volgde al meteen een huiszoeking in de kantoren van de VRT, waarbij het verslag van de preventieadviseur in beslag werd genomen.

Waarom moeten die verklaringen geheim blijven?

Volgens de Welzijnswet is alles wat je tegen een preventieadviseur zegt, vertrouwelijk. Dat moet zo, omdat je in alle openheid moet kunnen spreken, zonder angst dat anderen zullen weten wat je gezegd hebt. Dat vertelde Annick Alders in 'De Wereld Vandaag'. Zij werkt bij Cautius, een adviesverlenend bedrijf over veiligheid op de werkvloer: "De preventieadviseur is het eerste aanspreekpunt over grensoverschrijdend gedrag. Op het ogenblik dat je naar hem of haar stapt, is het essentieel dat je weet dat je gegevens niet zomaar bij je werkgever belanden, laat staan bij de dader of op de straatstenen. Daarom is dat beroepsgeheim zo cruciaal. Het is ook wettelijk vastgelegd: als een preventieadviseur zich niet houdt aan zijn of haar beroepsgeheim, dan kan hij of zij gestraft worden."

Volgens Alders kan een uitspraak daarover grote gevolgen hebben: "Dit is een heel mediagenieke zaak. Ik denk dat veel mensen die op het punt staan om naar de preventieadviseur te gaan, nu even gas terugnemen. De rechtbank mag daar geen rekening mee houden en mag alleen over deze ene concrete zaak oordelen. Maar die impact is er wel. Normaal gezien zien we wel dat rechters heel voorzichtig oordelen, en zich afvragen: is het vrijgeven van die informatie wel echt nodig om de waarheid te achterhalen?"

Heeft dan helemaal niemand die verklaringen gezien? Jawel: de onderzoeksrechter die het onderzoek naar Bart De Pauw gevoerd heeft, heeft gelezen wat Cafmeyer en Naert tegen de preventieadviseur gezegd hebben. Op basis van die verklaringen heeft hij hen en anderen verhoord. De inhoud van die verhoren zit wél in het strafdossier.

Waarom wil De Pauw die verklaringen inkijken?

Volgens De Pauw is het belangrijk dat hij weet wat de twee actrices in hun eerste verklaring over hem hebben gezegd, omdat daarmee het hele dossier begonnen is. Hij wil ook nagaan of Cafmeyer en Naert altijd hetzelfde hebben gezegd, of dat ze hun verhaal hebben aangepast. Alleen zo weet De Pauw waartegen hij zich moet verdedigen, zegt zijn advocaat Michael Verhaeghe: "Wij wensen dat alles wat in het dossier zit, aan ons bekend wordt gemaakt, zodat wij op basis van dat volledige dossier onze verdediging kunnen voeren. Wij hopen dat wij alles kunnen zien."

Het is trouwens niet de eerste keer dat De Pauw dat vraagt. In 2019 hebben zijn advocaten al gevraagd om de envelop te openen. De onderzoeksrechter wilde dat ook eerst doen. Maar de vrouwen die zich intussen als burgerlijke partij hadden gemeld, verzetten zich daartegen. En ook het parket wilde niet dat de envelop open ging. Uiteindelijk werd de vraag voorgelegd aan de kamer van inbeschuldigingstelling (KI), de rechtbank die moet oordelen over de geldigheid van bewijsmateriaal. Die KI bekeek al het "geheime" bewijsmateriaal, en besliste dat sommige stukken openbaar mochten worden, en andere - waaronder het verslag van de preventieadviseur - verzegeld moesten blijven.

Volgens de KI viel dat verslag wel degelijk onder het beroepsgeheim van de preventieadviseur en zou er een procedurefout kunnen ontstaan als het verslag openbaar werd gemaakt. Bovendien hoeft De Pauw dat verslag niet te kunnen bekijken om zich te verdedigen, zegt de KI. Dat is ook de mening van adviseur Annick Alders: "Als die verklaringen verzegeld zijn, dan kan de rechter ze ook niet kennen en er dus geen rekening mee houden om een vonnis te vellen. Ik zie niet in hoe er een probleem kan zijn met de rechten van verdediging: De Pauw moet zich alleen verdedigen tegen wat die vrouwen bij de onderzoeksrechter hebben gezegd en die informatie kent hij."

De Pauw heeft dus al eens ongelijk gekregen over de envelop, maar toch drongen zijn advocaten aan. Volgens hen is het beroepsgeheim niet van tel en is het voor hun verdediging belangrijk om de verzegelde stukken te kunnen bekijken. Advocate Christine Mussche, die 9 vrouwen vertegenwoordigt, vermoedt dat ze andere motieven hebben: "Wij denken dat het belangrijk is in het kader van een procedure tegen de VRT, en niet in het kader van dit strafproces."

De Pauw eist een schadevergoeding van de VRT, omdat die volgens hem onterecht een einde heeft gemaakt aan een jarenlange samenwerking. Toen de VRT-top hoorde over de klachten van De Pauw, heeft ze zijn exclusiviteitscontract dat enkele weken later verlengd moest worden, niet verlengd. Zijn productiehuis "Koeken troef!" mag wel nog programma's leveren aan de VRT, maar op voorwaarde dat De Pauw zelf niet bij die programma's betrokken is. Zo is er het programma "Twee tot de zesde macht", dat nog altijd wordt geleverd door "Koeken troef!", maar nu door Jeroen Meus wordt gepresenteerd.

In de redenering van Mussche wil Bart De Pauw met het openen van de envelop vooral bewijzen dat de VRT-top te weinig informatie had om een einde te maken aan de samenwerking, en dat hij dus recht heeft op een schadevergoeding.

Er is nu een vonnis. Wat gebeurt er nu?

De rechtbank heeft geoordeeld dat de envelop dicht moet blijven. De rechter verwees naar de eerdere beslissing van de KI om de envelop gesloten te houden. Christine Mussche, de advocaat van de vermoedelijke slachtoffers, is tevreden. "We hebben altijd gezegd dat we geen probleem hebben met de waarheidsvinding. Maar de KI had al geoordeeld, dus eigenlijk kan je dat geen tweede keer vragen (...)", aldus de advocate. "Daarnaast zouden we niet blij zijn geworden, mocht het beroepsgeheim van de preventieadviseur uitgehold worden", besluit ze.

De advocaat van De Pauw, Michaël Verhaeghe, is teleurgesteld. "Jammer dat we niet kunnen weten wat er in de omslag zit (...) De genese van het dossier, hoe het dossier is gestart, blijft van groot belang", aldus de advocaat. "Maar in het strafdossier hebben we al veel elementen die we kunnen gebruiken. Het debat komt er, we hebben veel te vertellen." De Pauw zou nog beroep kunnen aantekenen. Zijn advocaten gaan dat nu met hem bespreken. De tv-maker zelf was vandaag niet aanwezig.

Het proces gaat voort op 25 februari. Dan zou er een concrete agenda worden bepaald. Het blijft dus afwachten wanneer de rechtbank het echt kan hebben over de klachten waarvoor De Pauw terechtstaat: belaging en elektronische overlast tegen 13 vrouwen.

Beluister het gesprek met advocaat Annick Alders in 'De Wereld Vandaag' (archieffragment 14/1/2021):

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'

Lees ook: