Deze vogel vloog 12.854 kilometer aan een stuk

De huidige recordhouder verbrak het vorige wereldrecord met 800 kilometer. Een opmerkelijke prestatie. "Tien jaar geleden dachten biologen nog dat verder dan 5000 kilometer vliegen onmogelijk was," vertelt Piersma. "Maar toen zagen we in onze data dat de vorige recordhouder dus in een trek 12.000 kilometer had gevlogen. Dit jaar hebben we de vogels met nog slimmere sensoren uitgerust en zagen we dat ze nog wat verder dan dat konden vliegen."

De Stille Oceaan

Zelfs een mens reist met zijn vliegtuigen, boten en auto's zeer zelden zo ver. Waar gaat die heldentocht van de rosse grutto dan heen? Van Alaska naar Nieuw-Zeeland, zo blijkt. De vogels overwinteren in Nieuw-Zeeland en vliegen rechtstreeks over de Stille Oceaan. Dat is simpelweg de kortste route. En die tocht leggen ze dus zonder tussenstop of uit te rusten af. Maar op de terugweg maken ze nog eens omweg van 6000 kilometer. "Ze broeden in Alaska, maar als je 12.000 kilometer in een trek vliegt, ben je uitgeput bij aankomst," gaat Piersma verder. "Op de terugweg vliegen ze dus eerst van Nieuw-Zeeland naar China en Korea om daar te eten en terug aan te sterken. Vervolgens vliegen ze terug naar huis in Alaska om daar te broeden."

Gekrompen ingewanden

In China en Korea eten de vogels zich vol met kleine mossels en andere weekdieren. Zo vol dat ze verdubbelen in gewicht. Een rosse grutto weegt eens hij in China is aangekomen 200-250 gram. Maar wanneer hij opstijgt om naar Alaska te vertrekken weegt-ie ongeveer 500 gram. En dat terwijl vogels net zo licht mogelijk moeten blijven om te kunnen vliegen. "Om te kunnen vliegen heb je vooral spieren nodig. Hun maag, darmen, lever... Dat hebben ze niet nodig, want ze vliegen tien dagen aan een stuk en eten onderweg niet. De grutto kan daarom zijn ingewanden doen krimpen zodat er meer plaats is voor spieren en vet om de tocht succesvol te kunnen maken," zegt Piersma. "Hun bloed verdikt ook zodat het meer zuurstof kan opnemen. Zo kunnen ze dus 1000 kilometer per dag vliegen zonder te slapen."

Nieuw record

12.854 kilometer vliegen, is een heldenprestatie, maar Piersma verwacht dat het record nog verbroken zal worden. "Er zijn grutto's die in het meest zuidelijke puntje van Nieuw-Zeeland overwinteren. De huidige recordhouder bleef in het midden van Nieuw-Zeeland hangen. Dat zuidelijke punt is nog eens 1500 kilometer verder," vertelt hij hoopvol. Maar geen heldenverhaal is compleet zonder problemen op de weg van onze held. En die zijn er ook voor de rosse grutto. "In Korea en China, waar de vogels hun tussenstop houden, werd hun habitat door de mens vernietigd. Daar is men gelukkig mee gestopt, maar door de klimaatverandering is hun tijdsbesef in de war en moeten ze hun schema aanpassen."

Nobelprijs voor ornithologie

Met zijn onderzoek won professor Piersma een prestigieuze prijs, de Goldman Salvin prijs voor ornitologie. Zeg maar de Nobelprijs voor de vogelkundigen. Iets waar de professor heel blij mee is. Maar de held van de dag blijft voorlopig de onvermoeibare rosse grutto.