Nieuwe Feiten
'Dj' en 'tj' hebben een betekenis in het West-Vlaams
do 12 nov. - 3:06
Joost schreef samen met zijn collega Jeroen Willemsen een artikel over de 'dj' en 'tsj' in het West-Vlaams. Ze schrijven dat deze twee klanken wel degelijk een betekenis hebben. Want haal de 'kn' uit knie en er blijft niets meer over. 'Ie' is geen woord met betekenis, natuurlijk. En dat is anders voor de 'dj' en de 'tj' vertelt Robbe. "'Dj' en 'tj' betekenen zowel klein, onbeduidend, hulpeloos of zelfs vuil en vulgair. Tjoepke komt bijvoorbeeld van het woord topke. Maar een tsjoepke is een nog kleiner topke."
Tsjolen
Iedere West-Vlaming kent het woord tjolen. Het betekent iets als sukkelen. Maar volgens sommigen komt dat van het woord dolen. Dolen is op zich een neutraal woord, maar krijgt een negatieve bijklank door het toevoegen van de 'tj'. Volgens Robbe komt tjolen echter van solen, een oud woord dat nu niet meer gebruikt wordt. "Het betekent zwaar of vuil werk verrichten," vertelt hij. Maar ook hier weer krijgt een neutraal woord een andere betekenis door er simpelweg 'tj' aan toe te voegen.
Schuld van de Fransen
Dat de West-Vlamingen zulke unieke taalacrobatie laten zien, is eigenlijk de schuld van de Fransen. "Het gebruik van de 'dj' en 'tj' is waarschijnlijk vanaf de 11de eeuw van het Picardisch naar het West-Vlaams overgewaaid," zegt Robbe. "Picardisch is een Frans dialect dat gekenmerkt wordt door veel van die klanken," gaat hij verder. Om een voorbeeld te geven, het Franse woord 'quand' wordt als 'tjuand' in het Picardisch uitgesproken. In de 11de eeuw streken sprekers van Picardisch uit Noord-Frankrijk neer in West-Vlaanderen. "Waarschijnlijk hebben de West-Vlamingen die 'tj' en 'dj' overgenomen om met die Fransen te spotten," vertellen de taalkundigen in het artikel. Dat verklaart waarom de klanken gebruikt worden om dingen te verkleinen of om ze een negatievere betekenis te geven.
