#weetikveel
"Een beer valt zelden de mens aan, tenzij zijn jongen bedreigd zijn of door gewenning aan toeristen op de foute manier"
vr 7 aug. - 0:26
“De fascinatie voor de natuur is van kinds af aan begonnen bij mij”, zegt natuurgids Steven Coppens. “Mijn ouders hadden een buitenverblijf in de Ardennen. Mijn vader kwam mij en mijn 3 broers ’s morgens om 4 uur wakker maken om dieren te zoeken. Die spanning die je dan voelt als het nog donker is… En daarmee is het eigenlijk begonnen. Aansluitend zijn we dan lid geworden in de jeugdbond voor natuurstudie en milieubescherming en daar heb ik heel veel bijgeleerd.”
Heel schuw
Maar je mag nog zo vroeg opstaan als je wil, beren kan je al zo’n 700 tot 800 jaar niet meer spotten in België. “De laatste beer in Vlaanderen is rond 1300 verdwenen. Maar heel ver moet je niet reizen om een beer tegen te komen. In Zweden, Oostenrijk, Zwitserland en Italië zijn er al populaties.”
Bang zijn hoeft niet, want de beren in Europa zijn heel schuw en zijn vaak al gaan lopen voor je ze kan waarnemen. “Ze gaan enkel aanvallen als hun jongen bedreigd zijn of als ze verkeerd geconditioneerd zijn. In grote nationale parken in Amerika bijvoorbeeld, geven toeristen voedsel aan de dieren en zo gaan ze de mens linken aan eten. Dat kan wel gevaarlijke gevolgen hebben”, zegt Coppens.
Concurrentiedrang
Beren komen in veel soorten en maten. “De eerste soort is de bruine beer. Die is gelinkt aan de grizzlybeer omdat ze van dezelfde soort afkomstig zijn. Enkel door de voeding en de geografische ligging zijn ze anders gevormd. In Europa zijn ze zo’n 300 kg zwaar en in Amerika tot 800 en 900 kg omdat er daar heel veel rijk voedsel voor hen te vinden is. Heel veel eiwitbronnen en zalm bijvoorbeeld.”
“Verder heb je nog de zwarte beer die enkel in Amerika voorkomt”, gaat Coppens verder. “En andere soorten zijn de ringbeer, de honingbeer en de ijsbeer. Die laatste is de enige karnivoor trouwens, enkel de ijsbeer eet vlees. De andere soorten beren eten planten, zaden, fruit en groenten. Al eten sommige grote beren ook wel eens kleinere beren op door hun concurrentiedrang. Want zo hebben ze meer eten voor zichzelf.”
Hoge intelligentie
Beren blijken ook zeer intelligente dieren te zijn. “Ze leren heel veel bij. Zo hebben we in Zweden al gezien dat beren hun eigen sporen uitwissen als ze weten dat ze achtervolgd worden. Een hond bijvoorbeeld, is ook een slim dier maar zou dat nooit doen. En een beer heeft extreem goeie zintuigen. Ze zouden menselijke aanwezigheid kunnen ruiken tot op bijna 2 km afstand als de wind goed zit. Dus ik denk dat die dieren alles in huis hebben om nog duizenden jaren op deze planeet te blijven”, aldus Coppens.
Ooit al op de houding van beren gelet? Die is ook bijzonder. “Ze lopen op 4 poten als ze gewoon wandelen. Maar ze kunnen ook rechtop op 2 poten lopen. Dat maakt hen bijzonder menselijk. Ze doen dat nooit lang, maar als ze een geurspoor gewaar worden, gaan ze op hun achterste poten staan en een paar meter stappen. Helaas werden ze daar vroeger op getraind in het circuswezen, mishandeld eigenlijk.”
“Een beer die rechtop staat gaat al snel naar de 2 meter 30, 2 meter 40. Een ijsbeer zit zelfs op 3 meter. Dus als dat voor je staat, heb je snel de neiging om te gaan lopen.”
50 km/uur
Coppens zag al eens een beer in het echt. “Toen ik 17 jaar was, ben ik naar een nationaal park in Zweden getrokken waar een zeer grote populatie bruine beren zou zitten. Ik heb met een vriend gelift tot daar en we hebben daar 10 dagen rondgetrokken. De kans dat je een beer ziet, is heel klein. Maar op een bepaald moment werd het heel stil, je zintuigen worden ook scherper als je een paar dagen in de natuur zit, en zagen we plots voor ons een beer. Euforie alom. De beer keek naar ons, wij naar hem en daarna liep hij weg.”
Maar in het slechtste geval: wat moet je doen als een beer je aanvalt? Dan speel je best alsof je dood bent. Val zelf de beer niet aan, want die zijn veel sterker. Loop ook zeker niet weg, want een beer kan sneller lopen dan de mens. “Zo 50 km/uur. Onwaarschijnlijk snel. Ze vertrekken ook zeer explosief. Ze gaan van stilstand naar 50km/uur op 2 seconden. Als ze willen aanvallen, starten ze met een waarschuwing waarbij je best even voorzichtig achteruit stapt. Als het gevaar dan nog niet geweken is, dan doe je best alsof je dood bent.”
