Eerste hulp bij versoepelstress: hoe maak je duidelijk dat je nog niet klaar bent voor feestjes of knuffels?

De coronacijfers evolueren in de juiste richting en de vaccinatiecampagne loopt op volle toeren. Vanaf 9 juni kan je weer binnen op café of restaurant, en verdwijnen ook de regels rond sociale afstand en mondmaskers voor wie bij elkaar op bezoek gaat of wie samen op stap gaat. Let wel: mondmaskers en afstand zijn dan niet meer verplicht, maar worden wel nog aanbevolen.

Concreet zul je bijvoorbeeld met maximaal 50 mensen kunnen samenkomen in de tuin zonder maatregelen. Knuffelen wordt dan zelfs weer mogelijk. Een beslissing die door velen met feestgedruis onthaald werd, maar voor anderen een echt horrorscenario lijkt.

Sociaal psycholoog Frank Van Overwalle: "Daar gaat ruzie en conflict van komen"

De regering wil de verantwoordelijkheid bij de mensen zelf leggen, maar brengt eigenlijk mensen die het wat strenger willen aanpakken in een lastig parket. "Daar gaat ruzie en conflict van komen", zegt Frank Van Overwalle, sociaal psycholoog aan de VUB. "Nu kun je nog terugvallen op de regels en is de discussie afgelopen, maar vanaf 9 juni worden de discussies echt uitgelokt."

Ongemakkelijke situaties en conflicten lijken dus onafwendbaar. Hoe pak je dat dan het beste aan om dat zoveel mogelijk te vermijden?

Maak duidelijke afspraken

Goede afspraken maken goede vrienden, luidt het spreekwoord en dat gaat zeker ook op bij versoepelstress. "Het wordt moeilijker nu de regering de afspraken niet meer voor ons maakt", legt etiquette-expert Kevin Strubbe uit. "Je moet dus goed duidelijk en eerlijk zeggen waar het op staat." Strubbe noemt dat "vriendelijk assertief" zijn.

Durf dus gewoon eerlijk te zijn, dat helpt enorm.

De nochtans van nature eerder schuchtere Vlaming heeft dat de laatste maanden volgens Strubbe wel echt geleerd. "Mensen aanspreken op de bus die hun mondmasker niet op hebben, bijvoorbeeld. Of iemand die te dicht komt in de supermarkt", zegt hij. "Durf dus gewoon eerlijk te zijn, dat helpt enorm."

Van Overwalle raadt aan om als je met vrienden of familie afspreekt op voorhand duidelijk te maken welke regels je van plan bent te gaan volgen en welke niet. "Als je ergens wordt uitgenodigd waar de regels niet worden gevolgd en je voelt je daar niet goed bij, kan je zelf uitmaken dat je liever niet komt of het nog liever een tijdje uitstelt."

De psycholoog raadt aan om te benadrukken dat ze het niet persoonlijk moeten nemen en het een tijdelijk gegeven is. "Zeg bijvoorbeeld dat je de regels nog minstens een maand wilt volgen en dat je graag daarna met veel plezier wilt afspreken", zegt hij. "Ik vind dat een goede boodschap: het is niet persoonlijk en tijdelijk."

Wie het echt niet ziet zitten, kan ook een excuus bedenken, zegt Walter Weyns, socioloog (UAntwerpen). "Een leugentje om bestwil", noemt hij het. "Op die manier kun je anderen wat proberen te ontzien. Niet zozeer zeggen dat je het nog te gevaarlijk vindt, maar het in het midden laten door een excuus te gebruiken."

Voorkom discussies

"Met duidelijke afspraken op voorhand voorkom je discussies ter plaatse", zegt Van Overwalle. "Je moet ook niet proberen die uit te lokken." Als je door omstandigheden toch in een groep terechtkomt waar iedereen begint te knuffelen, blijf dan op een afstand en geef aan dat je daar geen zin in hebt. "Iedereen gaat in z’n eigen tempo losser worden, spreek dus goed af."

(lees verder onder de foto)

Die discussies hebben echt niet zoveel zin, zegt ook socioloog Weyns. "De ene zal meer angst hebben dan de andere. Als mensen bang zijn, zijn ze gevoeliger, kwetsbaar, maar ook prikkelbaar", zegt hij. "Omgekeerd: de mensen die willen versoepelen, zullen de angstige wegzetten als pretbederver. Dat los je niet eenvoudig op in een discussie."

Iedereen gaat in z’n eigen tempo losser worden, spreek dus goed af.

Het gaat hoe dan ook om een overgangsfase tussen de strengere regels van de lockdowns waar we uit komen en het lonkende "rijk der vrijheid". "Over enkele maanden zal het gemakkelijker gaan", zegt Weyns. "Laat het nog even uitstellen dan, maar voor sommigen heeft het al veel te lang geduurd. Die vinden het bijna onfatsoenlijk om uitstel voor te stellen. Als je met elkaar redelijk rond de tafel zit en tot een vergelijk kunt komen, dan is dat mooi meegenomen."

Let op lichaamstaal

Besef ook dat het hoe dan ook ongemakkelijk kan zijn. "Als je iemand ontmoet die je niet (goed) kent, was er vroeger soms de twijfel: geef ik die een hand, een kus en hoeveel kussen dan? Nu ga je dat ook hebben bij mensen die je wel goed kent", legt Weyns uit. "Je weet niet hoe zij tegenover de regels staan en hoe ze gaan reageren. En zij weten het niet van jou."

Lichaamstaal gaat daarom een belangrijke rol spelen. "Als je allebei staat te popelen om elkaar letterlijk in de armen te vliegen, ga er dan voor. Maar als je een aarzeling of een terughoudende beweging ziet, hou je dan een beetje gedeisd. Het is een kwestie van corona-hoffelijkheid."

Ook Strubbe onderlijnt het belang van de lichaamstaal. "Daar kun je echt wel veel mee aangeven." Als je zelf wat afstand houdt en bijvoorbeeld je armen kruist, is voor de andere in een oogopslag duidelijk dat je niet staat te springen om te knuffelen.

Wees tolerant voor elkaar

Doordat de regels minder afgelijnd zullen zijn, moeten we dus begripvol zijn voor elkaar. Hou dus voldoende rekening met elkaar. "Dring je mening niet te veel op aan andere mensen", zegt Van Overwalle. "Hou voldoende afstand, dan moeten de mensen die wel nog strenger willen zijn zich niet altijd verantwoorden."

Veel mensen die met de versoepelingen volledig de kaart van de vrijheid trekken, vergeten volgens Van Overwalle de vrijheid van wie dat niet ziet zitten. "Let dus op dat je zonder het te vragen de vrijheid van anderen niet afneemt", zegt hij daarover. Let dus op voor groepsdruk: "Als iedereen het doet, voel je je ook weer verplicht en dat kan ook de bedoeling niet zijn."

"Je moet mensen in hun waardigheid houden", vult Weyns aan. "Respecteer dat ze bijvoorbeeld nog niet aangeraakt willen worden."

Volgens Strubbe kan het helpen om dingen een positieve draai te geven. "Zeg tegen mensen dat je niet dicht wilt komen, omdat je gisteren veel volk hebt gezien en ze niet ziek wilt maken. Of zeg: ik ga je nog niet knuffelen, want jij bent nog niet gevaccineerd en ik wil je niet ziek maken. Als je het zo kunt draaien, gaan veel mensen dat fijn vinden, omdat je laat weten dat je om hen geeft."

Beluister het gesprek over versoepelstress in 'De Wereld Vandaag' via Radio 1 Select

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'

Lees ook: