Eeuwen van duisternis

Palmyra, rond het jaar 385 n. Chr. Bebaarde fanatici, gekleed in zwarte mantels en gewapend met weinig meer dan stenen, ijzeren staven en de rotsvaste overtuiging dat zij het gelijk aan hun kant hadden, dringen de tempel binnen. Van het manshoge beeld van de goddin Athena slaan ze het hoofd af. Het beeld valt op de grond, armen en benen worden eraf gehakt, de torso laten ze liggen. De daders zijn christelijke beeldenstormers die kwaadaardige afgoden willen vernietigen. "Deze demonen zijn door onze goede heiland vertrapt", zingen ze.

Het beeld van Athena wordt later gerestaureerd en in het museum van Palmyra geplaatst, tot het door IS weer kapot wordt geslagen. Een tweede keer het slachtoffer van religieuze beeldenstormers. Islamitisch deze keer.

Zo begint Eeuwen van duisternis van Catherine Nixey. Het boek is een eye-opener. Wij kennen de geschiedenis van het vroege christendom zoals die beschreven wordt in christelijke bronnen. U kent de verhalen: hoe keizer Nero de christenen voor de leeuwen liet werpen en als levende toorts gebruikte in de keizerlijke tuinen. Hoe keizer Constantijn zich tot het christendom bekeerde en zo een einde maakte aan het primitieve heidendom dat al lang in verval was. En hoe christelijke kloosterbibliotheken ervoor hebben gezorgd dat antieke teksten tot bij ons geraakten.

Dat beeld wordt flink genuanceerd, om niet te zeggen weggeblazen door Catherine Nixey. Het verhaal van Palmyra in het jaar 385 is slechts het voorgerechtje. Er volgt een orgie van geweld. Tegen beelden en tempels, tegen ideeën, rituelen en geschriften, tegen filosofie en wetenschap en tegen mensen die niet in Christus geloven. Het christendom, zegt Nixey, heeft geprobeerd de klassieke cultuur te vernietigen.

Danny Praet heeft voor ons het boek van Catherine Nixey gelezen. Het klopt, weet hij uit zijn eigen studie aan de UGent van de antieke en middeleeuwse wijsbegeerte. Het geweldadige geschiedenis van het vroege christendom is weinig bekend en daar gaan we zaterdag wat aan doen.