Binnenkort duidelijkheid over vliegtuigcrash Dag Hammarskjöld?

Wie nog benieuwd is naar het nieuwe rapport, is journalist en historicus Marc Reynebeau. "De zaak sleept al sinds 1961 aan maar het is nog steeds niet duidelijk wat daar precies gebeurde."

Volgens Reynebeau is de zaak symptomatisch voor wat er die tijd in het pas onafhankelijke Congo gebeurde. "Allerlei grootmachten speelden een rol, ook België als gewezen kolonisator."

"Er heerste grote chaos in Congo en in die chaos scheurde de provincie Katanga zich van Congo af. Maar die provincie had tal van bodemrijkdom en was dus erg belangrijk. Het was toen ook erg duidelijk dat die afscheuring gesteund werd door Belgische financiële en economische belangen, tegen elke internationale regel in en zonder dat dat openlijk werd gezegd."

Maar de VN stuurde een groot aantal blauwhelmen naar de regio om het land opnieuw te verenigen. "Het is één van de grootste militaire operaties geweest van de VN", vertelt Reynebeau. "Daarom reisde Dag Hammarskjöld af om een staakt-het-vuren te bespreken met de Katangese president Moïse Tshombé."

Raadsels

Hij vloog daarom naar Ndola in Noord-Rhodesië, vandaag Zambië, vlakbij de grens met Katanga, maar het vliegtuig stortte vlak voor de landing neer. "Was het vermoeidheid, kende de piloot de luchthaven niet goed, was het te donker, ...? Er zijn heel wat raadsels, maar een menselijke fout is technisch zeker mogelijk. Uit het oorspronkelijke onderzoeksrapport bleek dat het vliegtuig te laag vloog, tegen de bomen aanvloog en dan neerstortte."

Maar de vaagheid rond zo'n spectaculair ongeluk met internationale belangen, lokt ook allerlei theorieën uit. "Er is onder meer sprake geweest van een kaper of een bom, maar van alle theorieën is er nog maar één die nooit is uitgesloten", aldus Reynebeau. "Die stelt dat het vliegtuig is neergeschoten of het neerstorten is veroorzaakt door een vliegtuig van de Katangese luchtmacht."

In dat geval, zo wordt gezegd, zat er een Belgische huurling aan het stuur. Reynebeau bevestigt: "De Katangese luchtmacht had nog één vliegtuig over. Als de theorie klopt, ging het om een Belg aan het stuur."

De VN vroeg België, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten daarom om hun archieven open te stellen. Daarin schuilt misschien het antwoord.