In de Vietnamese hoofdstad Hanoi zijn honderden mensen al een week dag en nacht in de weer om het sterk vervuilde Hoan Kiemmeer schoon te maken. In shiften wordt er continu rotzooi uit het water gehaald, proper water in het meer gepompd en met zandzakken het eilandje in het meer vergroot.
Dat eiland moet dienst gaan doen als schildpadhospitaal. Want de Vietnamezen getroosten zich al die moeite om de legendarische heilige Hoan Kiemschildpad (Rafetus leloii) - aka Yantze-weekschildpad - te vangen en te redden. Dat is voordien nooit geprobeerd, en voorlopig nog niet gelukt.
Het gaat om een van de grootste en zeldzaamste zoetwaterschildpaden ter wereld. Er zouden er nog amper vier in leven zijn. Een volwassen beest weegt zo'n 200 kilo en zijn imposante schild is 1,8 meter lang en 1,2 meter breed. Experts schatten de leeftijd van dit exemplaar tussen de 80 en >100 jaar.
De heilige Hoan Kiemschildpad leeft in zijn of haar eentje - het geslacht is niet gekend - in het Hoan Kiemmeer. Voorheen stak hij/zij zelden de kop (foto) boven water, maar de afgelopen tijd werd het dier veel vaker gespot. En hij/zij is duidelijk niet in goeie doen, kop en poten zitten onder de open wonden en het schild is beschimmeld.
De schildpad speelt een belangrijke rol in de Vietnamese folklore. Sommigen geloven dat het dier dat nu in het Hoan Kiemmeer leeft hetzelfde (plaatje!) is dat in de 15de eeuw keizer Lê L?i middels een magisch zwaard hielp om het Chinese leger af te slaan.
Hij zou dat zwaard gekregen hebben van de gouden schildpad Kim Qui, een halfgod van de lokale bevolking. Nadat China de onafhankelijkheid van Vietnam had herkend, voer Lê L?i met een bootje op het meer dat toen nog Luc Thuy (groen water) heette. Hij botste op een grote gouden schildpad die het zwaard terugvroeg en ermee in de diepte verdween. Mét de belofte het terug te brengen, mochten de Vietnamezen het nog eens vandoen hebben. Sindsdien heet het meer 'Hoan Kiem', dat is Vietnamees voor 'teruggegeven zwaard'.
