"Er wordt wel eens gezegd dat een hele generatie werd uitgeroeid in Ieper"

De veldslag staat vandaag symbool voor de onvoorstelbare gruwel en zinloosheid van oorlog, bevestigt Steven Vandenbussche. "De cijfers spreken voor zich: op honderd dagen vielen bijna een half miljoen slachtoffers op een terrein van slecht acht kilometer breed."

Die gruwelijkheid kenmerkt de Eerste Wereldoorlog. "Het is de oorlog waar voor het eerst oorlogsmachines als tanks, prikkeldraad, machinegeweren en obussen werden ingezet. En het is de periode waar yperiet, of mosterdgas, voor het eerst werd gebruikt."

Mislukking

Het aanvalsoffensief onder leiding van de Britse veldmaarschalk Douglas Haig werd een grote mislukking. "Het doel was om de kanaalhavens van Oostende en Zeebrugge te heroveren. Daarvoor moesten ze eerst de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug veroveren waar ook Passendale ligt. Na enkele maanden wonnen de Duitsers opnieuw terrein, dus het doel werd niet bereikt."

De Duitsers waren voorbereid op een groot aanvalsoffensief van de geallieerden. "Ze hadden daarom al defensieve instellingen ingegraven en wachtten tot het offensief losbrak. De Britten liepen zich daar op vast. Haig had een symbolische overwinning nodig omdat de publieke opinie in de geallieerde landen niet pro-oorlog was, dus hij zette door. Passendale werd zo het eindpunt van het offensief."

Bij de Britten zindert de veldslag vandaag nog enorm na, zie de grote interesse vandaag. Lijkt het, ondanks de zware verliezen, op een soort religie? "Voor hen speelt family history een zeer belangrijke rol. Van Passiondale wordt wel eens gezegd dat een hele generatie werd uitgeroeid in Ieper. Bij veel Britse families, om niet te zeggen alle, is er wel een familielid die hier heeft gevochten en is gesneuveld."

Dal van het lijden

"Net dit jaar, honderd jaar later, wil men in de voetsporen treden van hun voorouders. Om als een soort pelgrimage te ontdekken waar de voorouders vochten en in vele gevallen het graf van die voorvader te bezoeken. Passiondale, in het Engels uitgesproken het 'dal van het lijden', staat symbool voor het totale oorlogsgeweld."

Bij veel Britse families, om niet te zeggen alle, is er wel een familielid die hier heeft gevochten en is gesneuveld.

Maar wat met die andere kant, die van de Duitsers? "Ook daar vielen meer dan tweehonderdduizend slachtoffers. Het is wel zo dat de Britse overheid nu de plechtigheid organiseert, dus worden vooral de eigen slachtoffers herdacht. Nu is het wel zo dat op Tyne Cot Cemetry vier Duitse soldaten liggen begraven, dus dat is een symbolisch verhaal dat maandag ook zal worden verteld."