"Evenwichtig eten is meer dan de voeding die je eet”

Aflevering 3 van ‘Lijf’, ‘Eten, vreten en diëten?’ gaat over onze relatie met voedsel. Voor de een is het nooit genoeg, voor de ander moet het steeds minder. Nog anderen openen hun mond enkel voor 'gezond' eten. We lijken wel collectief in een kramp geschoten. Wat is gezond eetgedrag en hoe beïnvloedt dat ons lichaam? Vragen voor An Vandeputte, klinisch psycholoog en oprichter van kenniscentrum eetexpert.be.

Gewichtsfocus

Een gezonde houding ten opzichte van voedsel kan een hele zoektocht zijn. “Het valt me op hoe hard er een gewichtsfocus is” zegt An Vandeputte. “Iemand met te weinig of te veel gewicht zal wel ongezond zijn, wordt er vaak gedacht. Terwijl we weten dat dat niet zo is. Er is één derde van de mensen met serieus overgewicht die eigenlijk metabool gezond zijn. Er zijn ook mensen met een normaal gewicht die eigenlijk metabool ongezond zijn. Men gaat nu veel meer zeggen dat je leefgedrag bepalend is.”

Mooi zijn wordt ook vaak aan je gewicht gelinkt. “Dat is een beetje de mythe van de maakbaarheid” zegt Vandeputte. “We hebben het gevoel dat we ons lichaam kunnen maken zoals we het willen, als we het maar genoeg willen. Maar dat is niet zo. En zo doen we ook onrecht aan ons lichaam, want ieder lichaam is anders en ontwikkelt zich anders.”

Het is haast onmogelijk om een vrouw te vinden die nog nooit heeft gedieet, zo bleek ook uit de podcast. “We zitten in een cultuur waarin er heel veel lijngedrag is. We krijgen het met de paplepel ingelepeld” reageert Vandeputte. “Tegelijk is het niet zo duidelijk voor heel veel jongeren wat gezond leven is. Als ik dat in het derde middelbaar zou vragen, gaan ze waarschijnlijk zeggen: veel water drinken, veel groenten eten en veel bewegen. Maar is dat een synoniem voor gezond zijn? Neen, want ik ken heel veel jongeren die daarin gaan ontsporen, die te veel water drinken en niet meer gevarieerd eten.”

De 4G’s: “Evenwichtig eten is meer dan de voeding die je eet”

“We moeten dus eigenlijk een stuk terug naar de basics” zegt Vandeputte. Want evenwichtig eten is meer dan alleen de voeding die je eet.  Je moet ook kijken naar de eetvaardigheden die je ontwikkelt. Vandeputte spreekt over de 4G’s:

GEZELLIG: Eten is leuk, voeding mag lekker zijn en genieten van eten en van de gegeten hoeveelheid mag. Voel je ook niet schuldig als 1 januari een lange feestdag wordt.

GEVARIEERD: Alles is oké, maar het ene heb je meer nodig dan het andere. De voedingsdriehoek helpt hierbij. Durf ook nieuwe dingen proberen.

GENOEG: Luister naar je lichaam als je eet: heb je genoeg of nog honger?  Er zijn ook momenten dat je sneller groeit, en dat je lichaam meer nodig heeft.

GESTRUCTUREERD: Eigenlijk moet je ongeveer om de drie uur iets eten, als je lichaam presteert

(lees verder onder de foto)

“Gezond leven is A.L.L.E.S.”

Vandeputte werkt al 30 jaar met mensen met eetstoornissen, en voor veel mensen is het een werk van jaren om te herstellen. Toch is het mogelijk om die eetstoornissen achter je te laten. “Gezond leven is iets wat je kan leren. Het is eigenlijk A.L.L.E.S.: Afwisselend eten, Leuk bewegen, Lief zijn voor jezelf en je lichaam, Emoties toelaten en Slapen."

Afwisselend eten

Eten doe je elke dag, meerdere keren. Toch hoeft eten geen groot deel van je daginvulling of gedachten in te nemen. Ga op een ontspannen manier om met eten. Wist je dat samen eten met je familie of vrienden op lange termijn leidt tot een betere gezondheid? Dit komt doordat je meestal verse voeding kookt, en meer fruit, groenten en vezels eet wanneer je samen met je gezin eet.

Leuk bewegen (en lang stilzitten onderbreken)

Op school of tijdens het werk zitten de meeste mensen lang stil, maar eigenlijk kan een lichaam daar niet zo goed tegen. Sta elk half uur even recht als dat kan. Geef je lichaam ook na school of na het werk wat beweging! Je hoeft hiervoor geen duur fitnessabonnement aan te schaffen. Fiets naar huis, wandel eens een blokje om.

Lief zijn voor jezelf en je lichaam

We hebben de neiging om in te zoomen op wat nog beter kan, en dat geeft soms (onnodige) negativiteit naar onszelf. Draai het af en toe eens om. Waar ben jij goed in? Welke eigenschap waarderen je familie en vrienden aan jou? Kijk naar je eigen vooruitgang.

Staar je niet blind op onrealistische lichaamsidealen. Je lichaam brengt je waar je wil zijn, je kan er plezier mee maken, je ontspannen,… Waardeer wat je lichaam allemaal voor je doet en draag er goed zorg voor. Elk lichaam mag er zijn, en iedereen verschilt.

Emoties toelaten

Ondanks wat sociale media ons doen geloven, moeten we ons niet altijd ‘happy’ voelen. Dipjes (groot en klein) maken deel uit van het leven.

Wanneer mensen negatieve emoties ervaren gaan ze vaak op zoek naar manieren om deze emoties niet te moeten voelen of te onderdrukken. Het onderdrukken van negatieve emoties werkt misschien op korte termijn, maar op langere termijn zorgt dit er net voor dat je "vastloopt". Onderzoek toont aan dat je beter met moeilijke momenten kan omgaan wanneer je niet vecht tegen je (negatieve) gevoelens, maar deze opmerkt en er actief mee aan de slag gaat (door er bijvoorbeeld over te praten).

Slapen

We slapen vaak te weinig. Jongeren hebben bijvoorbeeld ongeveer 9 uur slaap nodig, maar halen dit vaak niet. Ook volwassenen halen vaak geen 7 à 8 uur slaap.

Wat als je vermoedt dat iemand uit je vrienden- of familiekring een eetstoornis heeft?

Met de bovenstaande tips kan je zelf aan de slag. Maar wat als je vermoedt dat iemand uit je vrienden- of familiekring een eetstoornis heeft? “Het is erg belangrijk dat je je naaste niet gaat reduceren tot een eetstoornis. Ook al is er een eetprobleem, je naaste IS geen eetprobleem” zegt Vandeputte. “Die naaste is iemand in volle groei die misschien 70 procent heel gezond aan het groeien is, en 30 procent hapert.”

Het is erg belangrijk dat je je naaste niet gaat reduceren tot een eetstoornis.

“Het is oké om er iets over te zeggen tegen je naaste, maar praat er niet altijd over en stel zelf geen diagnoses.”  Focus op de kracht van je naaste, en doe fijne activiteiten waarbij die krachten in de verf gezet worden.

Soms wordt de conclusie ‘eetstoornis’ ook te vroeg getrokken door bezorgde ouders of vrienden. “Er is een groot verschil tussen haperend eetgedrag, een eetprobleem en een eetstoornis” zegt Vandeputte. Zo heeft ieder kind wel eens een periode dat het “hapert” qua eetgedrag. Ben je in paniek, praat dan best eens met je arts, of met het CLB, zodat je kan checken of het om normaal gedrag gaat.

Ook niet ieder lijnend jong meisje heeft een eetstoornis, geeft Vandeputte aan. Je moet het wel in de gaten houden natuurlijk. Maar als het zelfbeeld van je kind er niet onder lijdt en je kind staat positief in het leven, gaat het niet direct om een eetstoornis.

Ieder kind heeft wel eens een periode dat het “hapert” qua eetgedrag.

Zelf het goede voorbeeld geven is het belangrijkste cadeau dat we aan kinderen kunnen geven, besluit Vandeputte.  “Als je krachtige gewoontes kan 'voorleven' en installeren in je gezin, ben je heel mooi bezig.”

Bron: eetexpert.be en Podcast 'Lijf'

Beluister 'Lijf', de podcast van Layla El-Dekmak:

Het wondermooie lijflied is gemaakt door Lisette Ma Neza en Roos Denayer.

Lees ook: