"Fake news is er altijd al geweest, maar dankzij sociale media zijn we er ons bewust van geworden"

De Vietnamoorlog escaleerde na een ingebeelde aanval op een Amerikaans schip. Operatie Desert Storm begon na een verzonnen moord op premature baby's door Iraakse militairen in Koeweitse ziekenhuizen. En tijdens de Irakoorlog ensceneerde de regering Bush de bevrijding van een krijgsgevangen soldaat toen de Amerikaanse bevolking snakte naar goed nieuws van aan het front. Drie verzonnen incidenten, drie keer nepnieuws.

Nepnieuws lijkt een tamelijk recent fenomeen. De term geraakte in zwang rond 2016, toen Donald Trump alles wat hem slecht uitkwamen afdeed als fake news. Maar fake news is oud en van alle tijden.

Historicus Pien Van Der Hoeven heeft "Spoken" geschreven, een boek waarin ze de drie hierboven genoemde gevallen van fake news behandelt die tot oorlog hebben geleid. In tijden van oorlog wordt ons een rad voor de ogen gedraaid. Feiten worden verdraaid of verzonnen om ons ervan te overtuigen dat oorlog gerechtvaardigd en noodzakelijk is. En de journalistiek draait daarin mee: het is ook voor journalisten erg lastig om waarheid van leugen te onderscheiden. 

"Spoken" gaat over het verleden, maar is hoogst relevant. Want er woedt een oorlog in Oekraïne waarover wij dagelijks worden bericht. Wie wil weten hoe de vork echt aan de steel zit, zal geduld moeten hebben. En ondertussen vallen de bommen.