FBI lokt criminelen in de val met cryptofoons: "Op het randje van het toelaatbare"

Neem gerust wat popcorn erbij, want dit onwaarschijnlijke verhaal leest als het script van de betere misdaadserie. Het verhaal begon al drie jaar geleden: een medewerker van de Amerikaanse inlichtingendienst FBI kwam samen met een ex-crimineel op het briljante idee om een eigen systeem van zogenoemde cryptofoons te ontwikkelen en dat onder de merknaam ANØM te verdelen onder nietsvermoedende criminelen. Ook de Australische Federale Politie werd bij de geheime operatie betrokken.

Criminelen gebruiken cryptofoons om berichtjes naar elkaar te sturen. Het voordeel van dergelijke telefoontoestellen is dat de boodschappen die je ermee verstuurt, heel goed beveiligd zijn tegen eventuele pottenkijkers bij de politie. De uitgelezen technologie dus om afspraken te maken over drugshandel, opdracht te geven om iemand te vermoorden, geld wit te wassen, alles wat geen daglicht kan verdragen.

12.000 toestellen

Bij ANØM werden bestaande telefoons eerst helemaal leeggehaald en daarna werd er de  ANØM-app op geïnstalleerd, waarmee je alleen nog versleutelde berichten kon versturen. Je kon bijvoorbeeld niet bellen of mailen met de ANØM-telefoons.

Na een redelijk trage start in 2019 werd ANØM de afgelopen jaren steeds populairder onder criminelen: wereldwijd werden meer dan 12.000 toestellen in gebruik genomen door meer dan 300 criminele organisaties, verspreid over meer dan 100 landen.

Trojaans Schild

Na de opstartfase besloten de Amerikanen en de Australiërs in het najaar van 2019 om 14 andere landen te betrekken bij de geheime operatie die ze Trojaans Schild hadden gedoopt, natuurlijk een verwijzing naar de mythische inval van de Grieken in Troje, verstopt in een paard.

Verstopt in de telefoons van duizenden criminelen konden de politiekorpsen van de bovenstaande landen anderhalf jaar lang meelezen met de clandestiene berichten die de misdadigers naar elkaar stuurden. Met vereende krachten werden de afgelopen tijd maar liefst 27 miljoen berichten onderschept en onderzocht.

Actie

Die berichtjes werden gebruikt om stevige dossiers op te bouwen en zo’n 300 criminele netwerken over de hele wereld bloot te leggen. De hele politieoperatie werd gecoördineerd door de internationale politieorganisatie Europol.

Die besloot uiteindelijk dat er genoeg informatie was om tot actie over te gaan: de afgelopen dagen werden in de 16 betrokken landen meer dan 800 verdachten opgepakt bij meer dan 700 huiszoekingen.

Daarbij werden ook dikke drugsvangsten gedaan, met onder andere 8 ton cocaïne, 22 ton cannabis en 2 ton synthetische drugs. Dat de criminelen niet bepaald lieverdjes zijn, blijkt ook uit het feit dat er een arsenaal van 250 vuurwapens in beslag werd genomen. Ook werden zo’n 40 miljoen euro aan misdaadgeld en 55 luxe-auto’s in beslag genomen. De speurders verwachten dat ze de komende tijd nog talloze keren in actie zullen komen.

Dit zijn de landen die betrokken zijn bij de hele operatie: Australië, Oostenrijk, Canada, Denemarken, Estland, Finland, Duitsland, Hongarije, Litouwen, Nieuw-Zeeland, Nederland, Noorwegen, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, inclusief Schotland en natuurlijk de Verenigde Staten zelf.

België werkte niet mee, maar dat wil niet zeggen dat de onderschepte criminele organisaties niets met ons land te maken hebben. Er is zelfs al af en toe info doorgegeven naar ons gerecht. ANØM zou in ons land wel minder gebruikt zijn door criminelen dan bijvoorbeeld Sky ECC eerder (zie onderaan dit artikel).

Sky ECC

De actie doet denken aan "Operatie Sky". Bij die actie werden in ons land enkele maanden geleden tientallen mensen opgepakt nadat speurders hadden ingebroken in de versleutelde telefoons van Sky ECC.

Het werd de grootste Belgische politieactie ooit naar georganiseerde misdaad en drugshandel genoemd. De actie boekt tot vandaag nog steeds resultaten, vooral in Antwerpen zijn in de nasleep ervan heel wat nieuwe dossiers opgestart.

Beluister het gesprek met Strafpleiter John Maes in 'De Wereld Vandaag' via Radio 1 Select. 

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'