Federaal Planbureau: "Op termijn méér files door zelfrijdende auto’s"

Veel waarnemers verwachten dat er na 2030 of 2040 steeds meer volledig zelfrijdende auto’s op onze wegen zullen verschijnen. Omdat die auto’s vol zitten met sensoren en camera’s zullen ze bijna niet meer bij ongevallen betrokken zijn. En omdat die snufjes ook al onze rijtaken overnemen, "verspillen" we geen tijd meer in de auto of in de file omdat we al rijdend kunnen werken of ontspannen. Autorijden wordt daardoor aantrekkelijker en dus zullen we dat vaker doen, ten koste van fietsen of reizen met het openbaar vervoer.

Het gevolg, aldus het Planbureau, is dat de files rond onze grote steden wellicht nog langer zullen worden. Het Planbureau plakt daar ook heel concrete cijfers op omdat ze simulaties kon maken met PLANET. Dat is het Belgische nationale simulatiemodel voor de transportvraag.

De doorrekeningen van het bureau werden wel gemaakt in de veronderstelling dat alle auto’s op onze wegen op termijn volledig zelfrijdend zouden zijn. Dat is dus nog niet voor binnenkort.

Méér doorstroming door minder ongevallen

Omdat volledig zelfrijdende auto’s volgens de verwachting efficiënter rijden, de capaciteit van de weg beter gebruiken en minder ongevallen veroorzaken, zullen ze de doorstroming van het verkeer in de eerste plaats net verbeteren.

In zeer filegevoelige zones zoals Brussel en Antwerpen kan dat de snelheid van het wegverkeer opkrikken met 5 tot 10 procent. Dat effect wordt echter teniet gedaan omdat we door het gemak van de zelfrijdende auto juist vaker in de wagen zullen zitten. Er spelen twee dingen.

Ten eerste zijn dat de dalende tijdskosten van het autorijden: in de auto of in de file "verliezen" we geen tijd meer omdat we intussen kunnen werken of ontspannen. Ten tweede zijn er de dalende gebruikskosten: door de ingebouwde spitstechnologie zouden volledig zelfrijdende wagens 20 procent duurder zijn maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door een lager energieverbruik (-10 procent) en veel goedkopere verzekeringspremies (-50 procent).

Tot 23 procent meer autokilometers

Reizen met de auto wordt op die manier zo aantrekkelijk en comfortabel dat we volgens de studie 18 tot 23 procent meer autokilometers zullen afleggen, ofwel 19,8 miljard extra kilometers per jaar met alle Belgen samen. De fiets, bus, tram, metro en trein verliezen aan populariteit met 7 miljard minder kilometers. Het planbureau besluit dus dat we ons door de volledig zelfrijdende wagen in het algemeen vaker zullen verplaatsen (+ 12,8 miljard personenkilometers).

Door het vele autorijden zou de gemiddelde snelheid op de weg in filevrije gebieden daardoor afnemen met 5 procent. Rond Brussel kan die zelfs met 28 procent dalen.

Zelfrijdende auto’s vooral populair voor vrije tijd en winkelen

De groei van de populariteit van de wagen zal wel verschillen naar gelang de reden voor de verplaatsing. In het verkeer tussen de woonplaats en de school zou het totaal aantal afgelegde kilometers ongeveer gelijk blijven maar wel met een kleine verschuiving van het openbaar vervoer en de fiets naar de auto.

Bijvoorbeeld: ouders die hun kinderen met de zelfrijdende wagen naar school sturen terwijl ze zelf thuis al in een zoom-meeting zitten; de auto keert vanzelf terug naar de oprit.

In het verkeer tussen de woonplaats en het werk zou het totaal aantal afgelegde personenkilometers (+3,8 procent) wel stijgen, met name door meer autogebruik. Denk maar aan een autopendelaar die vanuit de wagen al kan vergaderen of een rapport nalezen.

ooral om te gaan winkelen of in onze vrije tijd zijn we volgens het Planbureau echter zinnens om de zelfrijdende auto vaak te gebruiken. Het totale aantal kilometers dat we om die reden afleggen, zou stijgen met 13,7 procent.

De onderzoekers merken op dat dit nog een onderschatting kan zijn want de groei van het autoverkeer kan bijvoorbeeld nog sterker zijn omdat andersvalide mensen en kinderen zelfstandig de weg op kunnen.

Is auto’s delen dan een oplossing?

Als we zelfrijdende auto’s vaker zouden delen –zoals een taxi, shuttle of Uber zonder chauffeur – dan heb je minder auto’s nodig en dan beperk je het aantal kilometers. Er zijn dan ook minder parkeerplaatsen in de stad nodig. Tenminste: dat is de theorie. Het Planbureau stipt aan dat het in de praktijk ook helemaal anders zou kunnen gaan.

Zo zouden taxi’s en Uber-voertuigen die op klanten wachten dure parkeerplaatsen willen vermijden en gewoon leeg blijven rondrijden. Gezinnen in de rand van de stad of het buitengebied met één of twee zelfrijdende wagens op de oprit, zouden in het weekend hun verplaatsingen naar de winkel of de hobby’s van de kinderen niet langer zorgvuldig moeten plannen.

Je kan je auto "impulsiever" en vaker de weg op sturen. In de week zouden stedelingen met weinig toegang tot parkeerplaatsen (of alleen dure plaatsen) zich thuis kunnen laten afzetten en dan hun voertuig naar een goedkope plek buiten de stad laten rijden. De volgende ochtend laat je je wagen je gewoon weer ophalen aan je voordeur.

De volledige studie van het Federaal Planbureau kan je hier nalezen.

Beluister het gesprek met verkeersexpert Hajo Beeckman in 'De Ochtend' via Radio 1 Select. 

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'