Feitenkennis

Tachtig procent van de eenjarigen is ingeënt. Vermoedelijk dacht u dat het juiste antwoord 40 of zelfs 15 procent was. Vrees niet, u bent niet alleen. De meeste mensen antwoorden verkeerd op die vraag. Het is onderzocht: van alle Belgen vinkt slechts 13% het juiste vakje A aan. (In mijn niet-wetenschappelijke Twitteronderzoekje waren de scores beter.)

Ik heb de vraag gepikt bij Hans Rosling, een Zweeds statisticus. Hij is vorig jaar overleden. Je zou hem de superster van de statistiek kunnen noemen. Google zijn naam en je vindt massa's filmpjes van zijn flitsend geïllustreerde voordrachten. Rosling trok ten strijde tegen de onwetendheid en heeft daarover het boek Feitenkennis geschreven, net uit in het Nederlands.

Hoe beter geïnformeerd je bent, zo blijkt, hoe verkeerder je antwoordt op de vaccinatievraag. Als je chimpansees ze laat beantwoorden, bijvoorbeeld door ze te laten kiezen tussen drie bananen, één met 80%, één met 40% en één met 15% zal 33% het correcte antwoorden geven. Toen Hans Rosling op het Wereld Ecomisch Forum in Davos dezelfde vraag stelde aan een zaal vol staatshoofden en CEO's van topbedrijven, antwoordden ook zij slechter dan chimpansees. Je mag ervan uitgaan dat het Davos-volk tot de best-geïnformeerden behoren, en toch schatten zij de toestand van de wereld veel slechter in dan de werkelijkheid.

Rosling doet twee dingen in zijn boek: hij toont aan dat de mensheid er gemiddeld sterk op vooruit gaat, én hij zoekt uit hoe het komt dat we overtuigd zijn van het tegendeel. Dat heeft te maken met diep gewortelde insticten, met evolutionair gegroeide manieren van denken, met attavistische angsten die onze voorouders in leven hielden maar die er nu voor zorgen dat we ons verontrusten over de verkeerde dingen.

Martijn Van Calmthout heeft Feitenkennis gelezen en zit zaterdag aan de Interne Keukentafel.