Gerecht onderzocht in 5 jaar tijd 14 overlijdens en 24 hersenletsels bij kindjes na incidenten in crèches

Er bestaat natuurlijk ook nog zoiets als wiegendood, benadrukt Vlaams Parlementslid Freya Saeys (Open VLD), Vlaams Parlementslid en lid van de Onderzoekscommissie Kinderopvang. Maar lang niet in elk van de dossiers werd vervolgens handhaving opgestart door Agentschap Opgroeien. "Ik zie bijvoorbeeld soms gevallen waar een overlijden gebeurd is in 2019, maar waar ze tot op vandaag geen Zorginspectie gezien hebben."

Begin dit jaar overleed een baby van 6 maanden na mogelijke mishandeling in een crèche in Mariakerke, bij Gent. Ook daarvoor al klonken meermaals verontrustende signalen vanuit de sector. Binnen het Vlaams Parlement werd daarom besloten om een Onderzoekscommissie Kinderopvang op te richten, die de problematiek onder de loep zou moeten nemen.

Uit informatie die aan de leden van die onderzoekscommissie werd bezorgd, blijkt nu dat het gerecht de afgelopen vijf jaar 14 overlijdens en 24 hersenletsels bij kindjes onderzocht die gelinkt werden aan een incident in een crèche. In al die gevallen stelde Agentschap Opgroeien zich benadeelde partij in de zaak. (Eerder raakte al bekend dat er tijdens diezelfde periode in totaal een honderdtal gerechtelijke onderzoeken werden opgestart.)

"Ik wist wel dat er zaken misgingen, maar ik ben wel geschrokken van het feit dat het zulke hoge cijfers zijn", zegt Saeys. Als lid van de onderzoekscommissie kon zij de dossiers inkijken en zij weet dus ook over welke incidenten het precies gaat.

Gekneld tussen bed en matras

"In één kinderopvang was er bijvoorbeeld een kindje van 10 maanden dat ze levenloos hebben gevonden in zijn bedje", vertelt Saeys. "Het kindje lag gekneld tussen de matras en de houten spijlen, waardoor het gestikt was. Ze hebben nog geprobeerd om te reanimeren, maar hij is uiteindelijk overleden. Die kinderopvang is dan veroordeeld, omdat het bleek te gaan om een onaangepast bed."

Bij een andere crèche stierf een kindje nadat het gestikt was in een matras. "Een kinderbegeleider had het kindje op de buik gelegd op een zachte matras en heeft het daar twintig minuten laten liggen zonder erbij te blijven. Dat kindje zou gestikt zijn en daarna zijn er ook nog foute handelingen geweest. Een verkeerde reanimatie, tegenstrijdige verklaringen... "

Ook bij één van de kindjes die hersenletsels opliepen, ging het om een ongeval met dramatische gevolgen. "Het kindje van vijf maanden was naar het ziekenhuis gebracht met een bloeding in het hoofd. De opvang zei dat het kindje was omgevallen en zijn hoofdje gestoten had aan de harde ondergrond. Later op de dag is het kind onwel geworden. Nu blijkt dat op het moment van het incident maar één begeleider aanwezig was voor 14 kinderen. De andere begeleider was boodschappen gaan doen. Die opvang is geschorst geweest en is uiteindelijk gestopt."

Meestal buiten vervolging gesteld

Opvallend: na het gerechtelijk onderzoek, wordt maar zelden overgegaan tot vervolging. Vele zaken eindigen in een buitenvervolgingstelling omdat het moeilijk te bewijzen is waar en door wie de feiten zijn gepleegd. Van de onderzoeken naar de 14 overlijdens en 24 hersenletsels hebben er voorlopig maar twee geleid tot een vonnis. "Sommige dossiers zijn nog lopende en daar is nog geen uitspraak over gedaan. Maar er bestaat natuurlijk ook nog zoiets als wiegendood, dat komt ook voor. We mogen niet de indruk wekken dat al die opvanginitiatieven fouten maken."

Saeys maakt zich wel zorgen dat er wat schort aan de handhaving nadat er een incident in een crèche is geweest. Handhaving is de procedure waarbij een crèche van naderbij wordt opgevolgd, bijvoorbeeld om te vermijden dat gemaakte fouten of gevaarlijke incidenten nog opnieuw zouden gebeuren. "Ik zie bijvoorbeeld soms gevallen waar een overlijden gebeurd is in 2019, maar waar ze tot op vandaag geen Zorginspectie gezien hebben."

In andere gevallen wordt het advies om te gaan handhaven soms gewoon niet gevolgd. Bij de crèche waar een kindje overleed na verstikking in een matras, was Zorginspectie volgens Saeys wél langsgegaan en hadden ze ook een advies tot handhaving gegeven aan het Agentschap Opgroeien. Maar na een goed gesprek met de organisator van de opvang werd door hen besloten om toch niet tot handhaving over te gaan. De crèche is vandaag nog open, maar staat wel op de lijst met een zestigtal probleemcrèches die minister Hilde Crevits (CD&V) aanvullend wil laten evalueren.

Agentschap Opgroeien opnieuw naar de onderzoekscommissie

"Ik ben eigenlijk zeer ongerust", klinkt het bij Saeys, die lid van regeringspartij Open VLD.

Ik weet dat de meerderheid van de kinderdagverblijven fantastisch werk levert, maar ik zie toch een aantal gevallen waar volgens mij niet voldoende handhaving wordt opgestart en waar men te lang talmt om verder te gaan.

"Het is Agentschap Opgroeien dat uiteindelijk verantwoordelijk is voor de handhaving", legt Saeys uit. "Zorginspectie gaat controleren en stelt een advies op, maar dan is het aan het Agentschap om te kijken wat ze daarmee doen. Natuurlijk weten we dat er ook personeelstekort is. En we werken met mensen, dus natuurlijk gebeuren er fouten. Maar in mijn ogen neemt Agentschap Opgroeien de eindbeslissing en dragen zij dus de verantwoordelijkheid."

Agentschap Opgroeien wordt vandaag trouwens opnieuw ondervraagd in de Onderzoekscommissie Kinderopvang, ondertussen al voor de derde keer. Topvrouwen Katrien Verhegge en Ariane Van den Berghe zullen er voor de laatste keer moeten antwoorden op de vragen van parlementsleden. Op maandag 20 juni is het ook nog aan voormalig minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V). Nadien zal de commissie haar eindverslag opmaken en aanbevelingen formuleren.

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'