Goed gek

"Jaar van genade

Maandag 23 november, dag van de heilige Clemens, paus en martelaar

Vanaf ongeveer halfelf ‘s avonds tot ongeveer een half uur na middernacht         

VUUR

God van Abraham, God van Isaäk, God van Jacob

Niet van de filosofen en de geleerden

Zekerheid, zekerheid, besef, vreugde, vrede.

God van Jezus Christus”

Wij citeren uit de zoom van de jas van Blaise Pascal.

Na zijn dood in 1662 ontdekte een dienaar toevallig dat de grote Franse geleerde acht jaar eerder een wonderbaarlijk documentje in zijn jas had laten naaien. Een getuigenis van een religieuze openbaring die hem was overkomen in de nacht van 23 november 1654. Wat hij daarover schrijft, is kort samengevat: wartaal.

Dat is straf. Want Blaise Pascal kennen wij als filosoof en wiskundig genie, de ontdekker van het vacuüm en de Wet van Pascal, de uitvinder van de rekenmachine en het openbaar vervoer. Een van de grootste wetenschappers aller tijden. Maar blijkbaar niet vrij van visioenen. Naar moderne normen: rijp voor de psychiater (al was die toen nog niet uitgevonden).

En het strafste is: Pascal was niet de enige. John Locke, Nietzsche, Wittgenstein, Archimedes, Van Gogh... Stuk voor stuk genieën, maar allemaal met een of ander psychiatrisch probleem. Einstein ook. Je begint je op de duur af te vragen of er een verband is tussen wijsheid en waanzin. En wat is het verschil? Is er wel een verschil?

Wat is dat eigenlijk: waanzin? Het gekke is: dat weten we niet. Geen enkele wetenschapper kent het antwoord op die vraag. Er bestaan geen toestellen waarmee je kan meten hoe ‘waanzinnig’ iemand is. Wat zegt dat over ons, wij, die beweren normaal te zijn? De Nederlandse filosoof en scheikundige André Klukhuhn heeft daar een boek lang over nagedacht.

‘Over de grenzen van de rede’ is in essentie een pleidooi voor een nieuw soort van burgenrechtenbeweging. Na de slaven, de arbeiders, de vrouwen, de zwarten en de homo’s is het misschien wel hoog tijd voor de ontvoogding van de... euh... hoe zeg je dat? Waanzinnigen? Minderzinnigen? Anderszinnigen? Daar heb je het al. Vind maar eens een respectvol woord. Wedden dat ‘gekken’ niet gaat mogen. Enfin, de mensen dus, die wel eens... je weet wel. Zoals Blaise Pascal. Of Alex Puissant.

Nu beluisteren? Klik hieronder. Downloaden? Hier rechtsklikken en Opslaan als...