Gratis tickets voor de Efteling… of toch niet? Hoe misleidende wedstrijden klanten opleveren voor bekende bedrijven

Beluister het gesprek met Nieuwe Feitenchecker Rien Emmery via Radio 1 Select

Een Facebook-advertentie had deze week mooi nieuws voor Belgische Facebookgebruikers: het Nederlandse attractiepark de Efteling was uitgeroepen tot 'Beste Attractiepark' en deelde daarom gratis weekendtickets uit ter waarde van 100 euro. Daarvoor hoefde je enkel wat vragen in te vullen en gegevens achter te laten: je naam en geboortedatum, adres en telefoonnummer, maar ook allerlei informatie over je energiemaatschappij en ziekenfonds.

Maar onderaan de pagina van de wedstrijd staan een paar belangrijke “kleine lettertjes”. De wedstrijd is helemaal niet georganiseerd door de Efteling, maar door een Iers bedrijf dat Green Flamingo heet. En Green Flamingo heeft, zo staat er, “op geen enkele manier een relatie” met de Efteling. “Afbeeldingen worden alleen getoond voor illustratieve doeleinden”, klinkt het nog.

Singapore

Uit de voorwaarden van de wedstrijd blijkt bovendien dat de wedstrijd nog loopt tot eind 2022. Dan zou een winnaar worden aangeduid, maar de kleine lettertjes vermelden opnieuw dat de prijs ook kan worden vervangen door een geldprijs, en zelfs dat Green Flamingo zonder reden de wedstrijd mag "staken, wijzigen of aanpassen”. Deelnemers moeten daarvan ook niet worden verwittigd.

Wanneer we met een vals e-mailadres en een vals telefoonnummer aan de wedstrijd deelnemen, worden we op het einde afgeleid naar de website van een bedrijf uit Singapore. Dat wil ons voor 89,70 euro per maand een abonnement voor promotietips aansmeren, waarvoor we onze creditcardgegevens moeten opgeven. Het draait dus uit op oplichting.

De Efteling raadt iedereen alvast “ten zeerste af om aan zo’n wedstrijd deel te nemen”. “Zelf zijn we niet bekend met deze actie, maar het gebeurt wel vaker dat we worden genoemd in zulke misleidende wedstrijden.” Het attractiepark raadt aan om enkel tickets aan te schaffen via de officiële verkoopskanalen. “En bij twijfel kan je altijd contact opnemen met de Efteling.”

Gegevens

De actie voor Efteling-tickets is maar één voorbeeld van talloze misleidende wedstrijden die online de ronde doen. Een waardebon van Ikea of van Primark, of pakweg een nieuwe iPhone 13, alles lijkt goed om potentiële klanten te “targetten”. Deelnemers vullen hun gegevens in en die worden dan weer doorverkocht aan bedrijven om nieuwe klanten te zoeken.

Wanneer je deelneemt aan een wedstrijd als deze, geef je namelijk toestemming dat je contactgegevens gedeeld worden met soms tientallen andere dataverzamelaars en bedrijven. Over dat fenomeen maakte VRT NWS in september 2021 al een reportage.

“Affiliate marketing”

Via “affiliate marketing” en “lead generation” spreken bedrijven externe marketingbureaus aan om gegevens van mogelijke klanten te verzamelen: zogenoemde “leads”.

Bij de wedstrijd voor Eftelingtickets vinden we een lijst van “sponsoren” terug die van deze ingevulde contactgegevens gebruik mogen maken. Opvallend, ook Test Aankoop, dat de belangen van de consument moet verdedigen, zou deze wedstrijd sponsoren. “Test Aankoop zal eenmalig telefonisch contact opnemen voor een voordelig aanbod”, staat in de sponsorlijst. Ook bij de reportage in september viel de naam van Test Aankoop al.

Lees verder onder de foto

Test Aankoop

De consumentenorganisatie zegt dat het voorlopig niet kan controleren of het effectief gelinkt is aan deze precieze wedstrijd. “We hebben contracten met marketeers. Het is hun verantwoordelijkheid om die gegevens op een correcte manier te verzamelen. Daar worden ze uiteindelijk voor betaald”, zegt woordvoerder Jean-Philippe Ducart.

Test Aankoop zegt dat het sinds september ook de gedragscodes heeft aangescherpt in haar contracten met deze “affiliate marketing”-bedrijven. “Tot juridische stappen is het nog niet gekomen. Maar als in dit geval zou blijken dat er onrechtmatig gegevens worden verzameld, zullen we ons ook niet inhouden om zulke stappen te zetten.”

Ook energiebedrijf Luminus staat in de lijst met bedrijven die de wedstrijd zou sponsoren, maar zegt dat er “waarschijnlijk misbruik van hun naam” wordt gemaakt. Het marketingbedrijf Green Flamingo is hen alvast “totaal onbekend”, klinkt het.

De contracten die bedrijven ondertekenen met marketeers in "lead generation" vermelden echter vaak dat het bedrijf ermee instemt om te worden vermeld in “sponsorlijsten” van dergelijke wedstrijden. In Duitsland stapte een consumentenorganisatie onlangs naar de rechter tegen een van de bekendste dataverzamelaars. De rechter oordeelde dat de manier waarop via aparte "sponsorlijsten" toestemming verkregen werd van deelnemers niet toegelaten is.

Oplossing

Staatssecretaris voor Consumentenbescherming Eva De Bleeker (Open VLD) spreekt de bedrijven die de marketingtechniek gebruiken aan op hun verantwoordelijkheid. “Zij moeten zich afvragen waar de gegevens vandaan komen die zij gebruiken voor marketingdoeleinden”, klinkt het. “Zeker bedrijven met een voorbeeldfunctie, zoals consumentenorganisaties. En als dat niet vrijwillig kan, moeten we bekijken of er wetgeving nodig is.”

Uiteraard ligt er ook een verantwoordelijkheid bij de sociale mediaplatformen. De Facebookpagina die ons gratis weekendtickets beloofde, heette “Efteling-BE”. Maar dat is niet het echte profiel van de Efteling op Facebook. Die heet “EftelingBE”, zonder streepje.

En toch blijkt het nog altijd mogelijk om op Facebook met een valse pagina je voor te doen als de Efteling en zelfs advertenties te kopen. De advertentie op Facebook is intussen offline gehaald, maar de wedstrijd zelf is wel nog altijd terug te vinden.

Beluister het gesprek met Nieuwe Feitenchecker Rien Emmery via Radio 1 Select

Bron: vrtnws.be en 'Nieuwe Feiten'

Lees ook