Groot Kafka-archief weldra online

Wat vooraf ging: tijdens zijn leven heeft Franz Kafka maar een paar kortverhalen en de novelle Die Verwandlung gepubliceerd. Voor zijn dood in 1924 droeg hij zijn vriend  Max Brod op om zijn manuscripten te vernietigen. De executeur-testamentair heeft dat godzijdank niet gedaan.

Toen Nazi-Duitsland in 1938 Tsjechoslowakije binnenviel, vluchtte Brod naar Tel Aviv. De brieven en manuscripten van Kafka nam hij mee in een koffer.  Na zijn dood in 1968 erfde zijn secretaresse Ester Hoffe de nalatenschap van Kafka. Toen zij in 2007 overleed, kwam de nalatenschap van Kafka in handen van haar dochters Eva Hoffe en Ruth Wiesler. Zij het niet meer volledig, want Ester had het originele handschrift van Der Process in 1988 laten veilen bij Soteby's. Het manuscript bevindt zich nu in het Deutsches Literaturarchiv in Marbach.

De rest van de documenten zat - inclusief de dagboeken van Max Brod - verspreid over Zwitserse en Israëlische bankkluizen in archiefdozen. De dochters Hoffe keken erop toe dat niets daaruit geopenbaard of gepubliceerd werd. U begrijpt dat de inhoud van die dozen anleiding tot speculaties en wensdromen was.

Israël claimde dat nalatenschap - inclusief het manuscript van Der Process- als cultureel erfgoed. The Jewish National & University Library voerde over deze literaire erfkwestie twee jaar lang een - euh - kafkaiaanse strijd met de gezusters Hoffe. 

De rechter heeft nu geoordeeld dat "de manuscripten van Kafka niet als geschenk aan de nabestaanden is gegeven" en dat de verzameling "overgemaakt moet worden aan het archief". De directeur van de Nationale Bibliotheek van Israël was blij met die beslissing en beloofde dat de collectie zou worden online gezet, "waardoor de wens van Brod dat Kafka's geschriften voor alle literatuurliefhebbers in Israël en daarbuiten beschikbaar zouden zijn, wordt vervuld."

Wat mogen we verwachten? Ongepubliceerde meesterwerken? (Nog) meer inzicht in de auteur en zijn oeuvre? Bevestiging voor Kafka's zionistische sympathieën? Of "nog meer onleesbare en ongelezen scripties" - zoals de Britse auteur/journalist Will Self cynisch stelde.

Het plaatje is van de hand van Robert Crumb.