Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Ochtend

Grootste enclavedorp ter wereld gaat beter samenwerken: Baarle-Hertog en Baarle-Nassau gaan samen vuilnis ophalen

zo 22 nov. - 8:11

Je moet er jaren wonen voor je het een beetje kent: in het dorp Baarle-Hertog/Baarle-Nassau ben je voor je het weet een landsgrens over. En dat schept - naast de fijne toeristische attractie op zich - ook wel een pak problemen. Ook in het verenigd Europa van 2020 is het niet simpel om in dezelfde straat dezelfde vuilnisophalers te laten rondrijden. En dan hadden we het nog niet over corona. Maar Baarle wil een soort "Europese gemeente worden", om het beter te doen.
Baarle-Hertog/Baarle-Nassau

30 enclaves, 2 gemeenten, 2 landen. Zo staat het op de toeristische website van Baarle. "Met hun 30 enclaves – zowat de helft van alle enclaves ter wereld – zijn Baarle-Hertog (B) en Baarle-Nassau (NL) absolute koplopers. Baarle is het meest unieke enclavecomplex met 22 Belgische en 8 Nederlandse losse stukjes grondgebied. Een geografische puzzel voor gevorderden!", gaat visitbaarle.com (want .benl of .nlbe bestaat niet) verder.

Grensdorpen bestaan overal, in twee gedeelde dorpen ook. Hier en daar zijn zelfs dorpen te vinden die over drie landen verspreid liggen. Maar de situatie in Baarle-Hertog/Nassau met 30 enclaves is inderdaad uniek. Sommige van die stukken zijn amper een weide groot. Het leidt tot praktische problemen, maar ook bijzondere kansen.

Herkenningspunten

Om het leven ietwat geografisch te ordenen voor bewoner en bezoeker, zijn er een aantal herkenningspunten ingevoerd. Zo is doorheen het hele dorp de grens aangeduid met tegels met daarop een kruisje en de letters B en NL en heeft ieder huis onder het huisnummer een Belgische of Nederlandse vlag staan. In welk land je woont, wordt bepaald door de ligging van je voordeur, welke vreemde kronkel de grens doorheen je huis ook maakt. Koppels waarbij de ene partner in België slaapt en de andere in Nederland, zijn in Baarle niet zo uitzonderlijk.

Het leven in zo'n dorp heeft ook voordelen: staat de benzine rechts of links goedkoper? Waar is de supermarkt voordeliger? En de tabak? De inwoner van Baarle weet beter dan wie ook in welke stukje dorp je voor wat moet zijn.

Elk zijn wetten

Maar zo'n dorp besturen is niet evident. Afhankelijk van waar je bent, gelden de wetten en regels van België, Vlaanderen, de provincie Antwerpen en de gemeente Baarle-Hertog, of die van Nederland, de provincie Noord-Brabant en de gemeente Baarle-Nassau. Tientallen regeltjes zijn anders. Zo mag je in Nederland 80 km/u rijden waar het in België 70 is, of is in de ene tuin 11 november een feestdag en in een andere 27 april.

Extra duidelijk wordt dat sinds de coronacrisis: waar de meubelwinkel links wel open mag, mag de textielwinkel rechts dat niet, maar de kapper daarnaast dan weer wel. Om maar te zwijgen van de avondklok, die je toegang tot stukjes straat blokkeert. Hoewel dat in de praktijk meevalt.

De Nederlandse eigenaar van de frituur "met echte Belgische frieten" in het Nederlandse deel van het Belgisch-Nederlandse Baarle ziet het pragmatisch: "Ach, die avondklok. Dat kan je toch niet controleren als politie: de ene meter is België, de volgende meter is Nederland. Dat kan je toch nooit opvolgen." Bovendien mogen landen elkaars enclaves niet afsluiten, wat in de praktijk betekent dat er in Baarle-Hertog geen avondklok geldt.

Bij een kledingszaak aan de Nederlandse kant van de grens, kijken ze met een dubbel gevoel naar deze coronatijden: "Wij zijn heel blij dat we open mogen. Maar het is jammer dat het zo moet. Zeg maar tegen de politici dat het zo niet kan. We voelen ons verdeeld en dat is niet fijn."
Aan de Belgische kant zijn dan weer de tabakswinkels geopend, als "essentiële winkel". Dat zijn er best wat. "Dat is logisch, gezien de prijzen: tabak is in België nog altijd een stuk goedkoper dan in Nederland." De eigenaar vindt dat er niet geklaagd moet worden: "We profiteren vaak van onze ligging aan de grens. Dat het nu in coronatijdens eens anders is, daar valt weinig aan te doen. De ene keer heb je geluk, de andere keer niet".

Meer samenwerking

Om het dagelijks leven en vooral het besturen van het dorp ietwat eenvoudiger te maken, hebben beide gemeenten nu een nieuwe juridische constructie opgericht: een BGTS, ofwel een Benelux Groepering voor Territoriale Samenwerking. Eigenlijk is dat een soort intercommunale, maar dan over de landsgrenzen heen. Het is onderdeel van een "bestuursakkoord" dat beide gemeenten sloten.

Burgemeester Marjon de Hoon-Veelenturf van het Nederlandse Baarle-Nassau en burgemeester Frans De Bont van Baarle-Hertog zijn er trots op dat ze elkaar gevonden hebben. "We hebben over een zestal onderwerpen duidelijke afspraken gemaakt", zegt De Bont. "We zijn twee afzonderlijke gemeentes die toch samen door een deur moeten. Soms is dat moeilijk, soms is dat heel leuk en heel aangenaam", vindt De Bont.

De eerste Europese gemeente

"Het eerste wat we samen willen doen is het vuilnis ophalen. Nu rijden hier de Belgische en Nederlandse vuilniswagens nog afzonderlijk door het dorp. Dat is uniek," zegt De Bont. "Maar het is niet zo simpel te organiseren," zegt de Hoon-Veelenturf. "Je hebt te maken met juridische constructies. Het mooie is, dat als we onze BGTS opgericht hebben, de beide gemeenteraden daar bevoegheden naar overdragen en dan kunnen we die aanbesteden. En dat schept ook mogelijkheden naar de toekomst, voor andere samenwerkingen. Je kan je voorstellen: dan zouden we daarmee een soort Europese gemeente worden. En dat is iets wat we heel erg aantrekkelijk vinden voor onze gezamelijke inwoners van onze gezamelijke Belgisch-Nederlandse gemeenschap", besluit de burgemeester van Baarle-Nassau.

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet