'Het alternatief voor onze roofbouwmaatschappij'

Thomas' Rau verhaal begon zes jaar geleden, toen hij zijn nieuwe kantoor inrichtte in Amsterdam. Voor de verlichting richtte hij zich tot lampenfabrikant Philips met een bijzondere vraag: "

Verkoop mij licht, geen lampen. De elektriciteitsrekening betalen jullie. Als de lamp kapot is, komen jullie hem repareren of vervangen, en de kapotte is voor jullie.

Voordelen: opeens kreeg hij de energiezuinigste lampen op de markt, én hij bespaarde een heleboel afval. Moderne consumptieproducten noemt hij 'een georganiseerd probleem': het is de bedoeling dat die niet al te lang meegaan, want dan verdient de fabrikant er niks aan. Maar op deze manier creëer je een nieuw verdienmodel. Eéntje dat aansloeg trouwens: Philips zette een afdeling op, Circular Lighting, die volgens dit principe werkt. En Rau begon een eigen bedrijfje, Turntoo, om producenten en consumenten op weg te zetten.

Als architect werkt hij uiteraard ook volgens zijn eigen principe: voor netwerkbedrijf Aliander ontwierp hij een nieuw bedrijfsgebouw, dat voor 82% bestaat uit de materialen van het oude, afgeleefde gebouw. En voor de nieuwe onderdelen, bijvoorbeeld een grote staalconstructie voor het dak, had hij ook een originele oplossing:

Staalboeren hebben er geen belang bij om zo weinig mogelijk staal te gebruiken. Wie dan wel? We kwamen uit bij een achtbaanbouwer in België. Hij heeft ons dak gemaakt. Voor elk probleem dat je hebt, moet je je afvragen: wie is de achtbaanbouwer voor deze vraag?

Rau gaat uit van de wetenschap dat de aarde een gesloten systeem is: grondstoffen zijn eindig, en op is op. Dus je moet met die grondstoffen omgaan zoals in een bibliotheek: de mijnen die die grondstoffen opdelven, moeten ze uitlenen, en als iemand ze niet meer nodig heeft, zoveel jaar later, dan kunnen ze worden uitgeleend aan iemand anders. Maar dat betekent wel dat je goed moet weten waar welk materiaal zit, dat je dat goed moet bijhouden. Maar ook daar heeft Rau een oplossing voor: je moet materialen een identiteit geven. En producten een materialenpaspoort, waarin precies staat welk materiaal erin zit.

Maar als je al je materiaal te leen hebt, dan is je huis dus eigenlijk ook niet meer van jou? Dat ligt moeilijk bij de meeste mensen, beseft Rau. Maar:

Steve Jobs nam ook geen iPad mee toen hij stierf. Je komt met niks en je gaat met niks. Veel belangrijker dan wat we hebben, is wie we zijn.

Utopische ideeën? Rau gelooft er in elk geval in: er zijn dingen aan het veranderen, zegt hij, het bewustzijn groeit, en steeds meer mensen zetten de industrie onder druk. Het is aan het gebeuren, denkt hij, al mag het voor hem best nog allemaal wat sneller gaan.

Meer lezen? Het boek 'Material Matters. Het alternatief voor onze roofbouwmaatschappij' van Thomas Rau en Sabine Oberhuber is verschenen bij uitgeverij Bertram & De Leeuw.