Het "Havana-syndroom" verklaard: werden Amerikaanse diplomaten in Cuba ziek door gerichte radiogolven?

Tussen 2016 en 2018 werd een deel van het Amerikaanse ambassadepersoneel in Cuba, maar later ook in China, teruggehaald wegens het zogenoemde "Havana-syndroom".  Meer dan 40 ambassademedewerkers, diplomaten en spionnen in Cuba kregen onverklaarbare klachten zoals gehoorverlies, misselijkheid, hoofdpijn en evenwichtsstoornissen. In 2018 kregen ook Amerikaanse diplomaten in de Chinese stad Guanghzou soortgelijkige klachten.

Jarenlang werd gespeculeerd. Ging het om massapsychose? Een chemisch wapen? Pesticides in het leidingwater? Aanvallen met geluidsgolven werden ook vaak genoemd, want er bleken vaak vreemde geluiden te zijn waargenomen.

Microgolven

De Amerikaanse overheid komt nu voor het eerst met een rapport. Daarin worden geluidsgolven, meer bepaald microgolven, genoemd als mogelijke verklaring. "Microgolven zijn eigenlijk niet hoorbaar, maar uit een onderzoek van de Amerikaan Allan Frey in de jaren 60 is gebleken dat als die microgolven op de schedel worden gericht, er toch een zoem- of klikgeluid kan worden waargenomen", legt buitenlandjournalist en defensiespecialist Jens Franssen uit in 'Nieuwe Feiten' 

Microgolven worden de "meest plausibele" oorzaak genoemd, maar het rapport is niet eenduidig. Het sluit ook andere factoren, waaronder psychologische, niet uit. Het rapport spreekt ook niet van een aanval, hoewel het woord "gericht" zo'n aanval wel suggereert. Van waar die aanval dan moet komen, wordt niet gezegd.

In het rapport staat wél dat de techniek voor de microgolven werd ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie, in volle Koude Oorlog. "In de jaren 70 en 80 bestookten de Russen de Amerikaanse ambassades met allerlei microgolven, maar toen blijkbaar op andere frequenties", zegt Jens Franssen. "Wat nieuw is, is dat men er nu van uit gaat dat het gaat om een nieuwe, heel doelgerichte antenne die mensen is gaan viseren.  

Die antenne moet men zich wellicht voorstellen als een soort schotelantenne met een zender en enkele zware batterijen, die je bijvoorbeeld monteert in een bestelbusje. Opmerkelijk is dat een van de getuigen zegt dat ze, op het moment dat ze de symptomen ervaarde, naar buiten keek en daar een bestelbusje zag staan, dat dan plots wegreed."

Kat-en-muisspel

"En wie daar dan kan achter zitten? Ja dan kom je toch wel heel vaak uit bij Moskou", zegt Franssen. "Op het moment van de aanvallen in Havana, was er een vorm van toenadering tussen Cuba en de VS. In dit soort zaken moet je gaan kijken: A qui profite le crime? Wie heeft hier nu voordeel bij? En dan merk je dat het Rusland, als derde partij, wel goed uitkwam dat tientallen diplomaten met hun gezin zijn moeten terugkeren naar de VS.

Dergelijke zaken maken een beetje deel uit van het kat-en-muisspel van die twee grote spelers. Vreemd genoeg maken zij ook wel afspraken met elkaar over wat kan en wat niet. Ik ga ervan uit dat hierover binnenkort wel afspraken zullen worden gemaakt. Want het is natuurlijk niet de bedoeling dat alle diplomaten na x-aantal jaren met hoofdpijn moeten terugkeren naar de thuisbasis."

Luister naar het gesprek met Jens Franssen in 'Nieuwe Feiten':

Bron: vrtnws.be en 'Nieuwe Feiten'