Het leven, een raadsel

Er is opschudding ontstaan onder biologen. De oorzaak van de beroering is The Vital Question, geschreven door Nick Lane, een Britse microbioloog. Dit een boek is een game-changer, wordt gezegd. Een publicatie van de orde van The Selfish Gene, het standaardwerk waarin Richard Dawkins aantoonde dat de evolutie niet gaat over soorten of individuen, maar over zelfzuchtige genen die proberen te overleven. Zo'n straf boek dus.

Correctie, The Vital Question is straffer dan The Selfish Gene. Zeggen biologen ons. Het is een enorme stap in ons begrip van het leven. Iedereen zou dit moeten lezen, horen we. Ie-der-een!

Waar gaat het over, Koen, waar gaat het over? Wel, Nick Lane legt uit hoe alle levensvormen op dezelfde manier omspringen met de energie die ze nodig hebben voor hun levensprocessen. 

En waarom is dat zo belangrijk, Koen, waarom? Wel, omdat het een essentiële correctie is op het klassieke idee van de biogenetica: dat het doorgeven van informatie in ons DNA over de generaties heen de essentie van het leven is.

Huh? Wel, DNA-strengen kunnen in principe onbeperkt lang worden. Je kan er zo veel informatie in opslaan als je wil. Evolutie zou dus in gelijk welke richting kunnen gaan, volstrekt onvoorspelbaar. In werkelijkheid is dat niet zo, de mogelijkheden van de evolutie worden beperkt door de energiehuishouding van het leven. Nick Lane vertelt hoe een paar miljoen jaar lang de aarde enkel door bacteriën werd bevolkt, en hoe die energiehuishouding complexe meercellige levensvormen heeft doen ontstaan. Hij legt uit hoe die meercelligen spectaculair geëvolueeerd zijn, terwijl de eencellige bacteriën zijn blijven stilstaan.

The Vital Question is dus een must-read. Rosanne Hertzberger - microbiologe - vindt dat ook. Ze werkt mee aan de vertaling van The Vital Question. Eén probleem, zegt ze zelf: voor wie geen wetenschappelijke achtergrond heeft, is het boek moeilijk. Moeilijk, Rosanne? Daar laten wij van Interne Keuken ons niet door afschrikken. Koen is beginnen lezen...

...en het is moeilijk, inderdaad. Er vallen termen als apoptosis, exons en introns, nukleotiden en fagocytosis, ik pik slechts een paar begrippen uit de verklarende woordenlijst die achteraan het boek staat. Daarin wordt overigens ook het begrip "seks" verklaard. Volgens Nick Lane is seks "a reproductive cycle, involving the division of cells by meiosis to form gametes, each with half the normal quota of chromosomes, followed by the fusion of gametes to produce a fertilised egg". Wij van Interne Keuken zouden dat persies anders uitleggen.

Ingewikkeld dus. Maar Rosanne Hertzberger snelt ons ter hulp, ze heeft een podcast gemaakt waarin ze The Vital Question probeert begrijpelijk te maken voor niet-biologen. Ook die podcast is behoorlijk pittig. Maar opnieuw geen nood: zaterdag zit Rosanne aan de keukentafel voor een gesprek waarin ze de podcast zal begrijpelijk maken die ze gemaakt heeft om dat boek begrijpelijk te maken.